Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλονίκης

Θεσσαλονίκη

Δελφών & Μιαούλη, 546 42

2310 828989

Τηλέφωνο Ιερού Ναού

Ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε. Ἀλληλούϊα.
Τόν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καί τήν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν δοξάζοµεν.

Όσοι βαπτισθήκατε στο όνομα του Χριστού, ντυθήκατε τον Χριστό. Αλληλούια.

Δέσποτα, προσκυνούμε τον Σταυρό σου και δοξάζομε την αγία σου Ανάσταση.

Σε ορισμένες μεγάλες εορτές, αντί για το «Ἅγιος ὁ Θεός…», ακούμε να ψάλωνται στην θεία Λειτουργία δύο άλλοι ύμνοι. Ο ένας ύμνος είναι· «Ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε. Ἀλληλούϊα». Και ο άλλος ύμνος είναι· «Τόν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καί τήν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν». Ο πρώτος ύμνος ψάλλεται στις εξής εορτές· των Θεοφανείων και την επόμενη ημέρα, εορτή του τιμίου Προδρόμου, το Σάββατο του Λαζάρου, το Μέγα Σάββατο, την Κυριακή του Πάσχα και την Διακαινήσιμο εβδομάδα, της Πεντηκοστής, την Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος και την εορτή των Χριστουγέννων. Ο δεύτερος ύμνος ψάλλεται στην εορτή της Υψώσεως του Σταυρού 14 Σεπτεμβρίου και στην τρίτη Κυριακή της Μεγ. Τεσσαρακοστής, της Σταυροπροσκυνήσεως. Σήμερα θα μιλήσουμε για την καθε μιά περίπτωση χωριστά. Οι εορτές, στις οποίες αντί για το «Ἅγιος ὁ Θεός…» ψάλλεται στην θεία Λειτουργία το «Ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε…», είν᾽ εκείνες όπου η Εκκλησία βάπτιζε τους κατηχούμενους. Η βάπτιση γινότανε την νύχτα κι ύστερα οι νεοφώτιστοι πήγαιναν στην σύναξη των πιστών. Ο φιλόσοφος και μάρτυρας άγιος Ιουστίνος γράφει σχετικά τα εξής· «Ἡμεῖς δέ μετά τό οὕτω λοῦσαι τόν πεπεισμένον καί συγκατατεθειμένον ἐπί τούς λεγόμενους ἀδελφούς ἄγομεν, ἔνθα συναγμένοι εἰσί, κοινάς εὐχάς ποιησόμενοι ὑπέρ τε ἑαυτών καί τοῦ φωτισθέντος…». Δηλαδή· ύστερ᾽ από το βάπτισμα, αυτόν που πίστεψε κι έδωκε ομολογία τον φέρνομ᾽ εκεί που είναι συναγμένοι οι αδελφοί, για να ευχηθούμε μαζί και για μας και για τον νεοφώτιστο. Ήταν η πρώτη Λειτουργία, στην οποία θα μπορούσε να μείνει μέχρι το τέλος και να πάρει την πρώτη του θεία Μετάληψη. Η νύχτα αυτή, όπου βαπτίζονταν οι κατηχούμενοι, ήταν από τις πιο εορταστικές περιστάσεις της Εκκλησίας. Η νύχτα που ξημέρωνε στην εορτή των Θεοφανείων, καθώς και όλες οι νύχτες στις όποιες βαπτίζονταν οι κατηχούμενοι, ήσαν
πραγματικά νύχτες ολόφωτες από τα αναμμένα κεριά μέσα στα βαπτιστήρια. Τα βαπτιστήρια ήσαν ξεχωριστοί χώροι στην είσοδο του ναού, απ᾽ όπου μετά το βάπτισμα οι νεοφώτιστοι,
ντυμένοι τον λευκό χιτώνα και με την λαμπάδα τους αναμμένη, έμπαιναν στον ναό. Θα πρέπει να έμπαιναν ίσως στην μικρά Είσοδο μαζί με το Ευαγγέλιο και τον επίσκοπο,
και η στιγμή εκείνη ήταν από τις πιο ιερές και συγκινητικές στην θεία Λειτουργία. Η ιερή σύναξη υποδεχότανε τους νέους αδελφούς και σε λίγο, την ώρα του Τρισάγιου, τους
εχαιρέτιζε με τα λόγια του αποστόλου Παύλου στην προς Γαλατάς επιστολή· «Ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθε. Ἀλληλούϊα». Είναι συγχρόνως χαιρετισμός για
την εισδοχή τους στην αδελφότητα και υπόμνηση για τα νέα τους χρέη που έχουν τώρα μέσα στην Εκκλησία. Εμείς τώρα δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι σημασία και πόση
χαρά είχε το πράγμα τότε, που οι άνθρωποι ύστερ᾽ από συστηματική κατήχηση βαπτίζονταν σε μεγάλη ηλικία κι έμπαιναν κάθε φορά σε μεγάλες ομάδες και πανηγυρικά στην Εκκλησία. Υπήρχε βέβαια και τότε ο νηπιοβαπτισμός, που έπειτα, όταν διαδόθηκε η πίστη επικράτησε γενικά· αν καλά ή κακά δεν το εξετάζουμε τώρα. Σε μια ομιλία του ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος προς τους κατηχούμενους, που ήσαν έτοιμοι για το βάπτισμα ή το φώτισμα, τους χαιρετίζει αρχίζοντας την ομιλία του με αυτά τα λόγια· «Ὡς ποθεινός καί ἐπέραστος τῶν νέων ἡμῖν ἀδελφῶν ὁ χορός! Ἀδελφούς γάρ ὑμᾶς ἐγώ καί πρό τῶν ὠδίνων ἤδη καλῶ, καί
πρό τοῦ τόκου τήν συγγένειαν τήν πρός ὑμᾶς ἀσπάζομαι». Τό βάπτισμα είναι η νέα γέννηση «δι᾽ ὕδατος καί Πνεύματος», που δημιουργεί αδελφική συγγένεια μεταξύ των πιστών. Ο
άγιος Πατέρας της Εκκλησίας, αμέσως τώρα πριν από το βάπτισμα, την βλέπει κιόλας συντελεσμένη και χαιρετίζει τους νέους αδελφούς· «Ὡς ποθεινός καί ἐπέραστος τῶν
νέων ἡμῖν ἀδελφῶν ὁ χορός!». Πόσο ποθητοί κι αξιαγάπητοι είναι οι νέοι μας αδελφοί!
Ο άλλος ύμνος, που αντί για το «Ἅγιος ὁ Θεός…» ψάλλεται στις εορτές του τιμίου Σταυρού, είναι εκείνος που εκφράζει το μυστήριο του Σταυρού και το θαύμα της Ανάστασης του
Κυρίου. «Τόν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καί τήν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν». Πραγματικά μπροστά στο μυστήριο του Σταυρού και το θαύμα της Ανάστασης η
Εκκλησία προσκυνάει και δοξάζει· προσκυνάει τον Σταυρό και δοξάζει την Ανάσταση. Άλλη ανθρώπινη προσπέλαση δεν υπάρχει ούτε με τις αισθήσεις ούτε με τον λογισμό· για
τις αισθήσεις ο Σταυρός είναι σκάνδαλο και για τον λογισμό είναι μωρία. Ο απόστολος Παύλος, θέλοντας να προλάβει κάθε παρερμηνεία στο μυστήριο της θείας οικονομίας,
επιμένει στο κήρυγμα του σταυρωμένου Ιησού Χριστού· «ἡμεῖς δέ κηρύσσομεν Χριστόν καί τοῦτον ἐσταυρωμένον». Ο Ιησούς Χριστός επάνω στον Σταυρό, έξω ἀπ᾽ ό,τι βλέπουν
οι αισθήσεις κι απ᾽ ό,τι ψιθυρίζει ο λογισμός, «Θεοῦ δύναμις καί Θεοῦ σοφία»· «ἐν τῷ Σταυρῷ γάρ ἔσωσε Χριστός τό γένος τῶν ἀνθρώπων», ψάλλει η Εκκλησία. Η χαρά της Ανάστασης, η χαρά στον κόσμο ήρθε με τον Σταυρό· «ἰδοῦ γάρ ἦλθε διά τοῦ Σταυροῦ χαρά ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ». Αυτό κηρύττει η Εκκλησία και το ακούμε κάθε Κυριακή πρωί μετά το εωθινό Ευαγγέλιο. Ο Σταυρός και η Ανάσταση είναι δυο όψεις του ίδιου θείου μυστηρίου,
καθώς το βλέπομε στο Ευαγγέλιο, που είν᾽ επάνω στην αγία Τράπεζα· στη μια όψη πρώτα εικονίζεται ο Σταυρός και στην άλλη έπειτα η Ανάσταση, ο Σταυρός είναι ο δρόμος που οδηγεί στην Ανάσταση, και η Ανάσταση είναι το φυσικό τέρμα του δρόμου του Σταυρού. Ούτε ο Σταυρός χωρίς την Ανάσταση ούτε η Ανάσταση χωρίς τον Σταυρό. Αλλά εδώ δεν χωρεί ούτε ρητορεία ούτε φιλοσοφία, γιατί έτσι «κενοῦται», δηλαδή ξεπέφτει ο λόγος του Σταυρού. Γι᾽ αυτό η Εκκλησία, μην έχοντας εμπιστοσύνη στην τέχνη του λόγου και στην διαλεκτική, προσκυνάει το Σταυρό και δοξάζει την Ανάσταση· «Τόν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καί τήν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν». Ο λατρευτικός ὕμνος της Εκκλησίας είναι η αληθινή θεολογία. Ο Πιλάτος, ένας καιροσκόπος ηγεμόνας, άβουλος κι ανίσχυρος απέναντι στον μαινόμενο όχλο, εκτέλεσε την απόφαση ενός παράνομου συμβουλίου και σταύρωσε τον αναμάρτητο. Και για να προσθέσει και την δική του γνώμη στο έγκλημα των Ιουδαίων, έβαλε επάνω στο Σταυρό την επιγραφή· «Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος, ὁ Βασιλεύς τῶν Ἰουδαίων». Αλλά η Εκκλησία και η ορθόδοξη εικονογραφία, ερμηνεύοντας θεολογικά το μυστήριο του Σταυρού, πέταξαν την εμπαικτική επιγραφή κι έγραψαν επάνω από την κεφαλή του σταυρωμένου Λυτρωτή· «Ὁ Βασιλεύς τῆς δόξης». Γιατί ὁ Σταυρός δεν είναι το άδοξο τέλος ενός κατάδικου, αλλά ο θρόνος όπου ανέβηκε ο Χριστός Βασιλέας και Σωτήρας του κόσμου. Η Εκκλησία με την ίδια πίστη προσκυνάει δοξάζει τον Σταυρό και την Ανάσταση του Κυρίου.
Το Βάπτισμα και ο Σταυρός είναι τα δυο ξεχωριστά γνωρίσματα κάθε πιστού χριστιανού. Το Βάπτισμα είναι η θύρα από την οποία μπαίνομε στην Εκκλησία, κι ο Σταυρός, που ξημερώνει στην Ανάσταση, είναι το σημάδι και η ομολογία της πίστεώς μας. Αμέσως μετά το Βάπτισμα
γίνεται το μυστήριο του Χρίσματος, όπου ο ιερέας σφραγίζει με το σημείο του Σταυρού και βεβαιώνει ότι αυτός που τώρα βαπτίσθηκε έλαβε την δωρεά του Αγίου Πνεύματος· «Σφραγίς
δωρεάς Πνεύματος Ἁγίου. Ἀμήν». Ο Σταυρός είναι η σφραγίδα «Θεοῦ ζῶντος… ἐπί τῶν μετώπων τῶν δούλων αὐτοῦ», για την οποία γράφει ο άγιος Ιωάννης στην Αποκάλυψη. «Ἒδωκας τοῖς φοβουμένοις σε σημείωσιν τοῦ φυγεῖν ἀπό προσώπου τόξου» είναι τα λόγια του ψαλμού, που η Εκκλησία τα πήρε και τα έκαμε νέο ύμνο · «Ἔδωκας σημείωσιν τοῖς φοβουμένοις σε, Κύριε, τόν Σταυρόν σου τόν τίμιον»· για να δείξει πώς το χάραγμα και το σημείο του Σταυρού φυλάει και προστατεύει τους πιστούς. Και στις δυο λοιπόν περιπτώσεις, στις ημέρες δηλαδή που βάπτιζε τους κατηχούμενους και στις ημέρες που εορτάζει τον τίμιο Σταυρό, στην θεία Λειτουργία και στην θέση του «Ἅγιος ο Θεός…» η Εκκλησία πολύ επίκαιρα
και πολύ σοφά ψάλλει ξεχωριστούς ύμνους. Χαιρετίζει τους νεοφώτιστους, που μόλις ήρθαν στην σύναξη, με τα λόγια του αποστόλου Παύλου· «Ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε. Ἀλληλούια». Και προσκυνάει και δοξάζει το μυστήριο του Σταυρού και το μέγα θαύμα της Ανάστασης· «Τόν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καί τήν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν». Αμήν.

† Σ & Κ Δ

Κοινοποίηση

Δείτε όλη την αρθρογραφία για την κατηγορία ""

Δείτε ακόμη

error: Content is protected !!
Μετάβαση στο περιεχόμενο