Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλονίκης

Θεσσαλονίκη

Δελφών & Μιαούλη, 546 42

2310 828989

Τηλέφωνο Ιερού Ναού

Διδαχή – Α΄ Κυριακής των Νηστειών ή της Ορθοδοξίας

Σχόλιο στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Iω 1, 44-52

            Το νόημα της γιορτής 

            Παλαιότερα, στην παρούσα Κυριακή γιορτάζονταν οι προφήτες Μωυσής, Ααρών και Σαμουήλ. Από την νίκη της Ορθοδοξίας κατά των εικόνων και των παντοειδών αιρέσεων και εξής η Κυριακή, χωρίς να αλλάξει η περικοπή του Ευαγγελίου, μετονομάσθηκε σε Κυριακή της Ορθοδοξίας. Γι’ αυτό και η υμνολογία της ημέρας είναι ανάμικτη. Ακούμε ύμνους και των Προφητών και της νίκης των εικόνων. Εμείς δεν θα αναλύσουμε την περικοπή, γιατί κρίνουμε σκόπιμο να μιλήσουμε, ετούτη τη φορά, γενικά για τη γιορτή της Ορθοδοξίας.

            Γιορτάζουμε σήμερα, όπως είπαμε, τη νίκη των εικόνων ενάντια στην εικονομαχία, που αμφισβήτησε την αξία και το ρόλο που αυτές παίζουν στην κατά Θεόν διαπαιδαγώγησή μας. Να αρχίσουμε, λοιπόν, με το γεγονός ότι οι άγιες εικόνες κάνουν χειροπιαστή δίπλα μας την παρουσία του Θεού, της Παναγίας, των αγίων Αγγέλων και των Αγίων του. Περαιτέρω είναι αυτές που βοηθούν να νοιώσουμε ότι πράγματι ο Θεός έγινε άνθρωπος, γι’ αυτό και μπορεί να εξεικονίζεται, και βημάτισε μέσα στην ανθρώπινη ιστορία. Έγινε ομοιοπαθής με μας, προσέλαβε δηλ. τη φύση μας, για να μας καταλαβαίνει και να μας συμπονάει. Οι εικόνες ζεσταίνουν το χώρο του ναού μας, των σπιτιών μας και την καρδιά μας, που είναι ο βασικός λόγος της ύπαρξής τους. Ημερεύουν τη φύση. Μα κυρίως δείχνουν, σαν δείχτες και σαν φεγγίτες, την προοπτική μας που είναι ο αγιασμός ο δικός μας, όπως ακριβώς συνέβη και με τα εικονιζόμενα σ΄ αυτές άγια πρόσωπα. Και όπως είναι γνωστό δεν λατρεύουμε την εικόνα, το ξύλο αλλά τιμάμε το εικονιζόμενο σ’ αυτήν πρόσωπο ή γεγονός.

            Όμως ταυτόχρονα αποδίδουμε και φόρο ευγνωμοσύνης στο νέφος των Μαρτύρων, των Αγίων, των Οσίων, των Πατέρων, των Αποστόλων, των Προφητών και όλων των φίλων του Θεού της Ορθοδοξίας από καταβολής κόσμου∙ που με το αίμα τους, το λόγο τους, τη μαρτυρία τους λίπαναν το δένδρο της πίστης και στέριωσαν το ακατάλυτο οικοδόμημα της Εκκλησίας μας. Στέριωσαν δηλ. τους πιστούς όλων των γενεών που πέρασαν κι αυτών που θα έρθουν, σε ένα βαθύ και άρρηκτο σύνδεσμο με τον Ιησού Χριστό. Και όταν μιλούμε για νέφος μαρτύρων, δεν θέλουμε τόσο να τονίσουμε το πλήθος τους, που όντως είναι αναρίθμητο, αλλά να δείξουμε κυρίως πώς λειτουργούν σε σχέση με μας όλοι αυτοί οι φίλοι του Θεού, μα και δικοί μας φίλοι, που ακούστηκαν στο πρωινό προσκλητήριο στη λιτάνευση των εικόνων στις Εκκλησιές μας. Μοιάζουν με τη νεφέλη που προστάτευε από τον καύσωνα και το ψύχος τον Ισραηλιτικό λαό κατά την πορεία του, μέρα και νύχτα, μέσα στην έρημο. Δεν πορευόμαστε, λοιπόν, μόνοι, έρημοι και απροστάτευτοι. Υπάρχει προστατευτική ομπρέλα που απλώνεται από πάνω μας με ταχύτητα, όση είναι και η ταχύτητα των νεφών.

            Μνημονεύουμε και τιμούμε επίσης ειδικά όσους σήκωσαν στους ώμους τους κι έφεραν ως σήμερα σε μας την Αποκάλυψη του Θεού και τον ζωοποιό του λόγο. Και μας μετάγγισαν τη γνώση του Θεού που εκείνοι απόκτησαν. Αυτήν που κατέγραψαν στα ιερά τους συγγράμματα, είτε αυτά ονομάζονται βιβλία προφητών είτε ευαγγέλια είτε επιστολές είτε έργα πατέρων είτε λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας μας. Σ’ αυτά είναι κατατεθειμένο, όσο αυτό είναι εφικτό, το «μυστήριον τὸ ἀποκεκρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων καὶ τῶν γενεῶν». Πρόκειται για  τον πλούτο της δόξας που δεν είναι  άλλος παρά «ὁ Χριστὸς ἐν ἡμῖν». Πρόκειται για τον θησαυρό που τον κατέχουμε έκτοτε «ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσιν».

            Ένα από τα συγκινητικότερα που κάνουμε σήμερα είναι που καταθέτουμε από τη ψυχή μας την ομολογία και τον ιερό όρκο: «οὐκ ἀρνησόμεθά σε φίλη Ὀρθοδοξία.  Οὐ ψευσόμεθά σε (δεν θα σε διαψεύσουμε) πατροπαράδοτον σέβας». Αυτή η ομολογία κι αυτός ο όρκος δεν είναι κομπασμός. Δεν μεγαλαυχούμε, όπως ό φαρισαίος, καταθέτοντας αυτή την ομολογία και δίνοντας αυτό τον όρκο. Την πρόθεσή μας δηλώνουμε. Τη λαχτάρα μας εκφράζουμε. Ταπεινά και χαμηλά, όπως λέει το τραγούδι. Ορκιζόμαστε και έχοντας υπόψη μας ότι κρατάμε στα χέρια μας μια παρακαταθήκη βαριά, ενώ τα χέρια μας είναι αδύναμα, παρακαλούμε να μας τα υποβαστάζει ο Χριστός. Να μας στηρίζει. Για να μην προδίδουμε ό,τι μας παραδόθηκε.  Ομολογούμε, λοιπόν, πως, όπως ήλθαμε σ’ αυτόν τον κόσμο Ορθόδοξοι, από Ορθόδοξους πατεράδες και παππούδες, έτσι και θα φύγουμε. Η μήτρα μας και η φύτρα μας είναι Ορθόδοξη. Σ΄ αυτήν μεγαλώνουμε. Σ’ αυτήν μένουμε.

            Μέσα στην πατροπαράδοτη Ορθοδοξία, σαν σε άριστο τρεχαντήρι, πλέουμε στο πέλαγος και νοιώθουμε, παρά τα πελώρια κύματα που μας περιβάλλουν και χτυπούν τα πλευρά μας, ασφαλείς. Γιατί έχουμε στο τιμόνι  αρχηγό μας τον ήλιο τον ηλιάτορα, τον Ιησού που είναι ο Μεσσίας Χριστός, ο Θεός μας. Αυτή η ευρύχωρη ναυς :

«αἰῶνες μᾶς ταξιδεύει καὶ δὲν βουλιάξαμε.

 Κατακλυσμοὺς ποτὲ δὲν λογαριάσαμε.

Μπήκαμε μέσα σ’ ὅλα καὶ περάσαμε».

            Κι όχι μόνο δεν βουλιάξαμε αλλά και κάναμε μ’ αυτήν ουρανομήκη πορεία. Ή καλύτερα, μαζί της ανεβήκαμε στον ουρανό, κάνοντας έτσι τη γη μας ουρανό. Σ’ αυτήν την πορεία πορευτήκαμε όλοι μαζί : άσημοι και ένδοξοι, φτωχοί και πλούσιοι, πολύ γραμματισμένοι και λιγότερο γραμματισμένοι, άλλοι με λίγες αστοχίες και άλλοι με περισσότερες, ιερείς και λαϊκοί, μικροί και μεγάλοι, όλοι μαζί έτσι όπως είναι η σύνθεση της Εκκλησίας του Χριστού, μέσα στην οποία κανείς δεν περισσεύει. Πορευτήκαμε, όμως, και με όλα μαζί, όσα δίνουν στην Ορθοδοξία μας το δικό της χρώμα. Το δικό της λαμπρό στίγμα. Ξεκινάμε από τα απλά:  Τα κεριά μας. Τα καντήλια μας. Τα θυμιάματά μας. Και πάμε στα ψηλότερα: Τις εικόνες μας. Τις μετάνοιές μας. Τις ψαλμωδίες μας. Τις αγρυπνίες μας. Τις πολλές ακολουθίες μας. Το πρόσφορο μας. Και φτάνουμε στη λειτουργία μας, που είναι ό,τι πιο ιερό και πιο πολύτιμο έχουμε. Ακούμε το ιερό μας ευαγγέλιο. Απολαμβάνουμε τα άχραντα μυστήρια της Εκκλησίας μας.

            Δεν πετάξαμε κάποια και κρατήσαμε ό,τι μας άρεσε. Ό,τι  ταίριαζε στα γούστα μας και στις ατομικές μας, καιρικές προτιμήσεις. Ό,τι ήταν κάθε φορά απλά σύγχρονο, χωρίς να είναι και αληθινό. Τα κρατήσαμε όλα γιατί ήταν και είναι σύγχρονα, γιατί  δοκιμάσθηκαν δια μέσου των αιώνων. Γιατί άντεξαν στο χρόνο και στη φθορά, που αυτός επιφέρει στο πέρασμά του. Άντεξαν, γιατί έχουν ρίζες βαθιές. Και γι’ αυτό φέρουν και καρπούς. Και οι καρποί αυτοί δεν είναι άλλο παρά η μικρή μας αγιοσύνη. Το Εκκλησιαστικό μας ήθος. Το ταπεινό μας φρόνημα. Η αρχοντιά μας, μια αρχοντιά που δεν έχει να κάνει με στρέμματα, με λύρες, με οικοδομές, με εξουσία, αλλά με αρετή, με ήθος, με πνευματικό πλούτο. Είναι η λεβεντιά μας, που δεν έχει να κάνει με την έπαρση ή το ξετσίπωτο φούσκωμα αλλά το χαμήλωμα, τη σιωπή, την υπομονή, το ταπεινό φρόνημα, τον χαμηλό τόνο, την ισορροπία,  το θεανθρώπινο.

Μας πιάνει ο καλός ο οίστρος, όταν μιλάμε για την Ορθοδοξία μας. Που δεν είναι χαρτιά και σφραγίδες. Δεν είναι τύποι και πρωτόκολλα. Δεν είναι ιδεολογία και ιδεοληψία. Δεν είναι συνταγές και κατάλογοι. Δεν είναι κάποιο αγαθό του παρελθόντος προς φύλαξη στο μουσείο. Αλλά είναι ζωή «καὶ περισσὸν ζωής», τουτέστι μετοχή και ζωή στην αιωνιότητα.

            Αδελφοί, αν θα θέλαμε να συνδέσουμε τη γιορτή της Ορθοδοξίας σε ένα μόνο σημείο με την περικοπή που διαβάστηκε σήμερα (Ιω 1, 44-52), θα λέγαμε με κάθε συντομία το εξής: Με την προτροπή «ἔρχου και εἶδε» του Φιλίππου προς τον Ναθαναήλ αίρονται οι όποιες εγκεφαλικές αντιρρήσεις και οι τυχόν επιφυλάξεις μας για τον Χριστό και την αλήθειά του.  Μεταβάλλεται ο σκεπτικισμός σε βεβαιότητα και σιγουριά. Και μέσα σε συγκίνηση ομολογούμε:

«Οὐκ ἀρνησόμεθά σε, φίλη ορθοδοξία.

Οὐ ψευσόμεθά σε, πατροπαράδοτο σέβας». Αμήν.

π. Ι. Σ.

 

Κοινοποίηση

Δείτε όλη την αρθρογραφία για την κατηγορία ""

Δείτε ακόμη

error: Content is protected !!
Μετάβαση στο περιεχόμενο