Σχόλιο στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Ιω 7, 37-8,12

Την τελευταία μέρα της γιορτής, την πιο λαμπρή, στάθηκε ο Ιησούς μπροστά στο πλήθος και φώναξε: «Όποιος διψάει, να έρθει  σ’ εμένα και να πιεί. Μέσα από κείνον που πιστεύει σ’ εμένα, καθώς λέει η Γραφή, ποτάμια ζωντανό νερό θα τρέξουν». Αυτό το είπε ο Ιησούς εννοώντας το Πνεύμα που θα έπαιρναν όσοι πίστευαν σ΄ αυτόν. Γιατί, τότε ακόμα δεν είχαν το Άγιο Πνεύμα, αφού ο Ιησούς δεν είχε δοξαστεί με την ανάσταση. Πολλοί άνθρωποι από το πλήθος, που άκουσαν αυτά τα λόγια, έλεγαν: «Αυτός είναι πραγματικά ο προφήτης που περιμένουμε». Άλλοι έλεγαν : «Αυτός είναι ο Μεσσίας». Ενώ άλλοι έλεγαν: «Ο Μεσσίας θα  έρθει από τη Γαλιλαία. Η Γραφή δεν είπε πως ο Μεσσίας θα προέρχεται από τους απογόνους του Δαβίδ και θα γεννηθεί στη Βηθλεέμ, το χωριό καταγωγής του Δαβίδ;» Διχάστηκε, λοιπόν, το πλήθος εξαιτίας του. Μερικοί απ’ αυτούς ήθελαν να τον πιάσουν, κανείς όμως δεν άπλωνε χέρι πάνω του. Γύρισαν, λοιπόν, πίσω οι φρουροί στους αρχιερείς και στους Φαρισαίους, κι αυτοί τους ρώτησαν: «Γιατί δεν τον φέρατε;» Οι φρουροί απάντησαν: «Ποτέ άνθρωπος δεν μίλησε όπως αυτός» Τους ξαναρώτησαν τότε οι Φαρισαίοι: «Μήπως παρασυρθήκατε κι εσείς; Πίστεψε σ’ αυτόν κανένα μέλος του συνεδρίου ή κανείς από τους φαρισαίους; Μόνο αυτός ο όχλος πιστεύει που δεν ξέρει τον νόμο του Μωυσή και γι’ αυτό είναι καταραμένοι». Τους ρώτησε τότε ο Νικόδημος, που ήταν ένας απ’ αυτούς, εκείνος που είχε πάει στον Ιησού νύχτα λίγον καιρό πριν: «Μήπως μπορούμε σύμφωνα με τον νόμο μας να καταδικάσουμε έναν άνθρωπο, αν πρώτα δεν τον ακούσουμε και δεν μάθουμε τι έκανε;»  Αυτοί του είπαν: «Μήπως κατάγεσαι κι εσύ από τη Γαλιλαία; Μελέτησε τις Γραφές και θα δεις πως κανένας προφήτης δεν πρόκειται να έρθει από τη Γαλιλαία;» Τότε ο Ιησούς τους μίλησε πάλι και τους είπε: «Εγώ είμαι το φως του κόσμου∙όποιος με ακολουθήσει δεν θα πλανιέται στο σκοτάδι, αλλά θα έχει το φως που οδηγεί στη ζωή».

Η Πεντηκοστή και η Σκηνοπηγία ως Εβραϊκές γιορτές

α) Οι Εβραίοι, εκτός από το Πάσχα και τη Σκηνοπηγία, είχαν γιορτή της Πεντηκοστής, που τη γιόρταζαν μια μέρα, ως έκφραση ευχαριστίας στον Θεό για το θερισμό αφ’ ενός και αφ’ ετέρου την παράδοση του Νόμου στο Σινά. Η σημερινή δική μας γιορτή της Πεντηκοστής, γιορτή της καθόδου του Αγίου Πνεύματος,  δεν σχετίζεται ούτε με την Εβραϊκή γιορτή της Πεντηκοστής ούτε με τη γιορτή του Πάσχα, σχετίζεται όμως με τη γιορτή της Σκηνοπηγίας. Τα περιστατικά, λοιπόν, που διηγείται το σημερινό Ευαγγέλιο, έγιναν κατά την γιορτή της Σκηνοπηγίας.

β) Η γιορτή της Σκηνοπηγίας, ή γιορτή των σκηνών, ετελείτο στις αρχές του Οκτώβρη σε ανάμνηση της ζωής των Εβραίων σε σκηνές στην έρημο. Κατά τη γιορτή αυτή έστηναν σκηνές ή καλύβες από κλώνους δένδρων στους δρόμους ή στις πλατείες ή στις αυλές ή στις ταράτσες των σπιτιών τους και έμεναν εκεί. Κάθε μέρα δυο μεγάλες λυχνίες ήταν αναμμένες στο Ναό να τις βλέπουν όλοι. Μετά το γιορταστικό επταήμερο ο λαός συγκεντρωνόταν στο Ναό και γύρω από αυτόν. Κάποια κορυφαία στιγμή γινόταν, όπως και κατά τις προηγούμενες μέρες, σπονδή ύδατος για να θυμάται ο λαός το βράχο που θαυματουργικά ανάβλυζε νερό στην πορεία του μέσα στην έρημο.

Ο Χριστός ύδωρ και φως του κόσμου

Τη στιγμή, λοιπόν, της σπονδής των Εβραίων, της άφθονης δηλαδή προσφοράς νερού, από τη γνωστή δεξαμενή του Σιλωάμ, έλαβε χώρα η ομιλία του Χριστού, που φιλοξενεί η περικοπή μας. Σ αυτήν ο Χριστός  διακήρυξε :

α) Ότι όποιος διψάει για τη συμμετοχή του στην αιώνια ζωή, θα πρέπει να καταφύγει σ’ αυτόν τον ίδιο και να ξεδιψάσει. Παίρνει δηλαδή ο Χριστός αφορμή από τη σπονδή του ύδατος που χυνόταν στη γιορτή, για να μιλήσει για τον εαυτό του και τους πιστούς. Λέει ότι ο βράχος από τον οποίο ανάβλυζε το νερό, κατά την πορεία των Εβραίων στην έρημο, ήταν προτυπωτικά ο ίδιος ο Χριστός. Και τώρα, με την παρουσία του, το λόγο του και ό, τι  θα ακολουθήσει, ξεδιψάει το λαό και ταυτόχρονα κάνει τον  καθένα πηγή ύδατος.

Ξαναϋπόσχεται, δηλαδή, ο Χριστός ζωντανό, τρεχούμενο νερό σαν κι αυτό που υποσχέθηκε στη Σαμαρείτιδα. Ξαναπαρουσιάζει το νερό ως ιαματικό, σαν το νερό της δεξαμενής, με το οποίο θεράπευσε τον παράλυτο. Ξαναπροβάλλει το νερό σαν το νερό της Σιλωάμ, με το οποίο νίφτηκε ο τυφλός και απέκτησε το φως του. Όλα αυτά έχουν βαθύ νόημα: Παραπέμπουν στον εαυτό του, ως την αιώνια ζωή. Παραπέμπουν στο Βάπτισμα ως το ξεκίνημα αυτής της ζωής. Μα κυρίως θα δηλώσουν την δωρεά και την αφθονία του Αγίου Πνεύματος, το οποίο πλούσια θα εκχυθεί στους Αποστόλους, και δι’ εκείνων στην Εκκλησία, την ημέρα της Πεντηκοστής.

Αυτή τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος γιορτάζει σήμερα η Εκκλησία. Αυτή η δωρεά, όπως μας δείχνει το Βιβλίο των Πράξεων, που διηγείται το γεγονός της επιφοιτήσεως, θα φωτίσει τους Αποστόλους να μιλούν με πλήρη σαφήνεια για το πρόσωπο του Κυρίου. Αυτή η χορήγηση θα τους μεταβάλλει από φοβισμένους σε πύρινους κήρυκες της Αναστάσεώς του, σε στιβαρούς καθοδηγητές του κόσμου. Αυτή η αφθονία θα συγκροτήσει όλο τον θεσμό της Εκκλησίας. Αυτή κυρίως την οδηγεί να ανακαλύπτει ποιος είναι πράγματι ο Ιησούς και η διδασκαλία του. Αυτή μας οδηγεί εις «πάσαν την αλήθειαν».

Και β) λαμβάνοντας πάλι αφορμή από τις λυχνίες με το φως, που έκαιγαν τις ημέρες της γιορτής της Σκηνοπηγίας, ο Χριστός θα ταυτίσει τον εαυτό του στο τέλος της Περικοπής με το φως, που είναι ό, τι πιο  φωτεινό στο κόσμο. Το φως, που χρειάζεται ο άνθρωπος να ζήσει. Το φως, που διαλύει τα ποικίλα σκοτάδια του παρόντος. Το φως, που φωτίζει και θερμαίνει το σύμπαν. Το φως, που κάνει διάφανο τον κόσμο, ώστε να βλέπει κανείς παντού στα κτίσματα τον Θεό. Και να αναφωνεί : «Φως Χριστού φαίνει πάσι».

Ο διχασμός του κόσμου και η αντιπαράθεση Φαρισαίων- φρουρών

Οι λόγοι του Ιησού προκάλεσαν διχασμό στον κόσμο. Άλλοι έλεγαν ότι είναι ο αναμενόμενος στο Δευτερονόμιο (κεφάλαιο 17) προφήτης. Άλλοι έλεγαν ότι είναι ο Μεσσίας. Μερικοί ειρωνεύονταν ότι δεν μπορεί να κατάγεται ο Μεσσίας από τη Γαλιλαία. Διχάστηκε λοιπόν, όπως και άλλες φορές, ο κόσμος. Κανείς όμως δεν ακούμπησε επάνω του χέρι.

Οι Φαρισαίοι στέλνουν να τον συλλάβουν. Οι φρουροί γυρνούν άπραγοι. Απορούν για το βάθος του λόγου του. Οι Φαρισαίοι τους ενοχοποιούν μήπως πλανήθηκαν και αυτοί. Και τους τονίζουν: κανείς από τους θρησκευτικούς αρχηγούς τους δεν πίστεψε σ’ αυτόν. Και η περικοπή θα τελειώσει με τη συνετή υπόδειξη του Νικόδημου, στους αποφασισμένους για καταδίκη του Χριστού Φαρισαίους: Ο νόμος μας επιβάλλει να μην καταδικάσουμε έναν άνθρωπο, αν πρώτα δεν τον ακούσουμε και δεν μάθουμε τι έκανε; Ανακόπτει, έτσι, προς το παρόν τη διάθεσή τους να συλλάβουν τον Χριστό.

Μηνύματα

α) Κατά την Αποστολική Περικοπή που ακούσαμε, το Άγιο Πνεύμα κατήλθε, όταν η πρώτη εκκλησία, μαζί με την Μητέρα του Κυρίου, ήταν συναγμένη σε λατρεία. Αυτό σημαίνει ότι η λατρεία είναι ο κατ’ εξοχήν τόπος, όπου αξιώνεται ο Χριστιανός της δωρεάς του Αγίου Πνεύματος. Αυτό θα πει απλά: τη λατρεία και τα μάτια μας.

β) Ο αφηγητής της Πεντηκοστής Λουκάς εμφανίζει θαυμάσια το γεγονός της επιφοίτησης: Παρουσιάζει πάντα τα έθνη παρόντα. Από την Ανατολή ως τη Δύση∙ κι από τον Βορρά ως το Νότο. Δείχνει έτσι την παγκοσμιότητα και πολλαπλότητα της Εκκλησίας.

γ) Η Ευαγγελική Περικοπή μάς υποβάλλει την ανάγκη να γίνουμε δοχεία του Πνεύματος. Να υποδεχόμαστε τη χάρη του. Οπότε θα ζούμε διαρκώς την Πεντηκοστή.

δ) Το Άγιο Πνεύμα ήλθε στην Εκκλησία και μένει σ’ αυτήν ως φως και ως ύδωρ. Από αυτό πηγάζουν οι ενέργειες των μυστηρίων. Αυτό δημιουργεί Αγίους και χαρισματικούς ανθρώπους.