Σχόλιο στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Λκ 5,1-11

Η ΠΕΡΙΚΟΠΗ

Εκείνο τον καιρό, καθώς στεκόταν ο Ιησούς στην όχθη της λίμνης Γεννησαρέτ, είδε δύο ψαροκάικα στην άκρη της λίμνης. Οι ψαράδες είχαν κατεβεί απ’ αυτά και έπλεναν τα δίχτυα. Εκείνος ανέβηκε σ’ ένα από τα ψαροκάικα, σαυτό που ήταν του Σίμωνα, και τον παρακάλεσε να τραβηχτεί λίγο από την ξηρά. Κάθισε στο ψαροκάικο και απ’ αυτό δίδασκε τα πλήθη. Όταν τελείωσε την ομιλία του, είπε στο Σίμωνα: «Πήγαινε στα βαθιά και ρίξτε τα δίχτυα σας για ψάρεμα». Ο Σίμων του αποκρίθηκε: «Διδάσκαλε, όλη τη νύχτα παιδευόμασταν και δεν πιάσαμε τίποτε∙ επειδή όμως το λες εσύ, θα ρίξω το δίχτυ». Το έριξαν κι έπιασαν πάρα πολλά ψάρια, τόσα που το δίχτυ τους άρχισε να σκίζεται. Με νεύματα ειδοποίησαν τους συνεταίρους τους, που ήταν στο άλλο πλοίο να έρθουν να τους βοηθήσουν. Εκείνοι ήρθαν και γέμισαν και τα δύο ψαροκάικα σε σημείο που να κινδυνεύουν να βυθιστούν. Όταν ο Σίμων Πέτρος είδε τι έγινε έπεσε στα γόνατα του Ιησού και του είπε; «Βγες από το καΐκι μου, Κύριε, γιατί είμαι άνθρωπος αμαρτωλός». Αυτά τα είπε γιατί είχε κυριευτεί από δέος, αυτός και όλοι όσοι ήταν μαζί του, για τα πολλά ψάρια που είχαν πιάσει. Το ίδιο συνέβη και με τα παιδιά του Ζεβεδαίου, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, που ήταν συνεργάτες του Σίμωνα. Ο Ιησούς τότε είπε στον Σίμωνα: «Μη φοβάσαι, από τώρα θα ψαρεύεις ανθρώπους». Ύστερα, αφού τράβηξαν τα ψαροκάικα στη στεριά, άφησαν τα πάντα και τον ακολούθησαν.

Χαρακτηριστικά της Περικοπής

α) Την Κυριακή μετά την ύψωση του τιμίου Σταυρού αρχίζει στην Εκκλησία μας η ανάγνωση του Ευαγγελίου του Λουκά. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς είναι ο ιστορικός της πρώτης Εκκλησίας και κυρίως είναι ο Ευαγγελιστής που έχει ιδιαίτερες ευαισθησίες για τη φτώχεια, για την οικογένεια, για τα παιδιά για τις ξεστρατισμένες γυναίκες κ.λ.π. Νομίζω ότι όχι τυχαία ορίστηκε αυτός ο Ευαγγελιστής για την περίοδο αυτή που αρχίζουν οι οικονομικές επιβαρύνσεις των ανθρώπων. Η ανάγνωσή του νομίζω είναι ένα προσκλητήριο σε όλους, για ευαισθητοποίησή μας έναντι των ασθενεστέρων στα οικονομικά συνανθρώπων μας.

β) Το περιστατικό της κλήσης των πρώτων μαθητών, για το οποίο μιλάει το ευαγγέλιο, το ξαναδιαβάσαμε στην Εκκλησία την Β΄ Κυριακή του Ματθαίου από τον Ευαγγελιστή Ματθαίο, μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων. Εκεί είχαμε πει όσα θα λέγαμε και για το τωρινό ανάγνωσμα, γιατί είναι κοινά τα χαρακτηριστικά στους τρείς Συνοπτικούς, που διηγούνται το περιστατικό. Σήμερα ακούμε το ίδιο περιστατικό όπως το διηγείται όμως ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Το καινούργιο που ο Λουκάς προσφέρει είναι το εκπληκτικό ψάρεμα που είχαν οι πρώτοι μαθητές και η όλη στάση του Πέτρου απέναντι στο γεγονός. Σ’ αυτά και θα επιμείνουμε. Πάντως εκείνο που πρέπει να πούμε επί πλέον είναι ότι οι Ευαγγελιστές δεν διηγούνται το περιστατικό αυτό, όπως και όλα τα περιστατικά, τονίζοντας όλες τις πτυχές του, σαν να πρόκειται για ιστορικό ρεπορτάζ. Κάνουν επιλογή στο τι θα μας πουν.

γ) Μια πληροφορία για το ύφος και για ένα από τα χαρακτηριστικά του Λουκά ως συγγραφέα: Τον Ιησού ο Πέτρος αποκαλεί «ἐπιστάτα», όχι εβραϊκά «ραββί». Το «ἐπιστάτα», που τελικά σημαίνει «διδάσκαλε», ήταν οικείο στους εθνικούς για τους οποίους ο Λουκάς γράφει το ευαγγέλιό του. Είναι και αυτό χαρακτηριστικό του συγγραφέα που νοιάζεται και στις λεπτομέρειες, για να γίνει περισσότερο κατανοητός στους ακροατές του.

Προσέγγιση του περιστατικού

α) Ο Χριστός κινείται στο χώρο που έζησε και ανδρώθηκε, δηλαδή στη Γαλιλαία, τη Γαλιλαία των Εθνών. Εκεί συγκροτεί τον πυρήνα του επιτελείου του. Από εκεί ξεκινά το έργο του, που θα ανοίγεται ολοένα και προς τα έθνη.

β) Οι πρώτοι μαθητές του Χριστού δεν τον βλέπουν ή δεν τον ακούν σίγουρα για πρώτη φορά. Ο τρόπος που αντιδρούν στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα προδίδει ότι είχαν υπόψη τους από πριν ποιος είναι ο καλών. Μερικοί ήταν μαθητές του Προδρόμου. Άλλους τους είδε κάποια φορά ή κάποιες φορές πριν την κλήση. Όλοι ήταν υποψιασμένοι από τη μελέτη της Π. Διαθήκης για τον Μεσσία. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ο Ιησούς σίγουρα ολοένα γνωρίζει και γνωρίζεται περισσότερο.

γ) Ο Χριστός απευθύνεται στον Σίμωνα-Πέτρο, τη στιγμή που ήταν κι άλλοι παρόντες. Είναι ο Κύριος και καρδιογνώστης Θεός∙ τον παρακαλεί, όμως, να ανοιχτεί με το ψαροκάικό του λιγάκι προς τη λίμνη για να μπορεί προσφορότερα να διδάσκει. Η ευγένειά του εδώ είναι εμφανής. Σε άλλη μεταγενέστερη περίπτωση, όταν ο ίδιος μαθητής θα προσπαθήσει να τον αποτρέψει από το Σταυρό, θα τον αποκαλέσει σατανά, η μόνη, το ξαναλέμε, περίπτωση που στην Κ. Διαθήκη η λέξη χρησιμοποιείται για άνθρωπο!

δ) Μετά το τέλος της διδαχής ο Ιησούς προτρέπει τον Πέτρο να ανοιχτεί βαθύτερα και κει να ρίξουν τα δίχτυα τους για άγρευση ψαριών. Γνώριζε τα βάθη της λίμνης όπως γνώριζε και τα βάθη του πνευματικού κόσμου του Πέτρου και κάθε Πέτρου ο Ιησούς. Εκείνος δεν αρνείται να ξαναρίξει το δίχτυ στη θάλασσα, αν και κουρασμένος από την άκαρπη προσπάθεια όλης της νύχτας. Η υπακοή που έδειξε στον Ιησού, τελικά τον αποζημίωσε. Το δίχτυ τους έπιασε πολλά ψάρια. Πολλά «ψάρια» πιάνει και το δικό μας δίχτυ κάθε φορά που δείχνουμε ειλικρινή υπακοή.

ε) Αυτό ήθελε και ο Ιησούς. Μετά την μεγάλη άγρευση, πού ήταν τύπος της μελλοντικής άγρευσης ανθρώπων που θα είχαν πάντα οι μαθητές, ο Χριστός για τον Πέτρο και τους συνεργάτες του, που κλήθηκαν με νεύμα να βοηθήσουν, δεν είναι ένας κοινός άνθρωπος, αλλά «θεῖος καὶ ὑπερφυής». Στον Πέτρο μάλιστα προκάλεσε «θάμβος», όπως λέει το κείμενο. Του προκάλεσε δέος και όχι φόβο. Τον έκανε να συναισθανθεί τη μηδαμινότητά του∙ ό, τι πιο αναγκαίο για τη χάρη του Θεού. Με συστολή τον παρακαλεί να φύγει από το καΐκι του όχι γιατί δεν τον θέλει ή γιατί θα του προκαλεί ζημιά αν μείνει στο καΐκι του, αλλά γιατί θεωρεί τον εαυτό του ανάξιο να τον φιλοξενεί.

Να θυμηθούμε την περίπτωση που ο Κύριος πρότεινε στους μαθητές αν θέλουν να φύγουν και να μην τον ακολουθούν, ο Πέτρος ήταν εκείνος που είπε στον Χριστό «Κύριε, σε ποιόν να πάμε; Εσύ κατέχεις τα λόγια που οδηγούν στην αιώνια ζωή». Σίγουρα υπάρχει μια αντιστοιχία και μια αλληλουχία λόγων και γεγονότων του Χριστού και των μαθητών του!

στ) Αξίζει να εξάρουμε την εμπιστοσύνη που έδειξαν οι τέσσερις αλιείς στον Κύριο, ο οποίος του κάλεσε. Όχι μόνο ο Πέτρος, που φαίνεται ότι προεξάρχει, αλλά και ο Ανδρέας και ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. Οριστικά εγκατέλειψαν κάθε δικό τους. Το πρόσταγμα του Ιησού προκάλεσε ριζική και επαναστατική αλλαγή σε όλα τα επίπεδα ζωής τους, στα προσωπικά αλλά και στις οικογενειακές και επαγγελματικές τους σχέσεις.

Και ζ) ο Χριστός, μετά το θαύμα της πλούσιας αλιείας, κλείνει τη συνάντηση με τους πρώτους συνεργάτες του με ένα συμβολικό λόγο γεμάτο νόημα. Τους καθιστά μαθητές του που σημαίνει ψαράδες ανθρώπων. Αυτούς τους ανθρώπους οι αλιείς μαθητές θα τους εξάγουν από τη θάλασσα της ζωής και θα τους μεταβάλλουν σε Εκκλησία, σε ζώσα κοινωνία με τον Θεό, τους συνανθρώπους αλλά και με την κτίση ολόκληρη.

Μηνύματα

Έτσι άρχισε το Ευαγγέλιο. Από τη λίμνη της Γεννησαρέτ, με τους απλούς ψαράδες, που διέθεταν απλότητα, προσμονή σωτηρίας και ελπίδα.

Ο κάθε άνθρωπος, ό, τι και να είναι, βρίσκεται στη θέση των μαθητών. Ο Κύριος τον αναζητεί με κάποιον τρόπο και από κάποιον δρόμο και του απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση να συνεργαστεί μαζί του. Στην πραγματικότητα την πρόσκληση αυτή κάθε φορά να την κατανοούμε ως αφύπνιση από το λήθαργο της αδιαφορίας μας, στον οποίο πέφτουμε. Να την δεχόμαστε με βαθιά συναίσθηση της μηδαμινότητάς μας.

Η ανταπόκρισή μας με εμπιστοσύνη στο κάλεσμα του Ιησού θα είναι από κάθε άποψη σωτήρια.

π. Ι. Σ.