Εὐλογηµένη ἡ βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί
τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος, νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας
τῶν αἰώνων. Ἀµήν.

Δοξασµένη η βασιλεία του Πατέρα και του Υιού και
του Αγίου Πνεύµατος, τώρα και πάντα και στους
ατελεύτητους αιώνες. Αµήν.

Η Θεία Λειτουργία αρχίζει µ᾽ έναν πολύ ιερό και µεγαλόπρε­πο τρόπο. Αυτά τα λόγια, µε τα οποία ο λειτουργός ιερέας µπροστά στην Αγία Τράπεζα, υψώνοντας το άγιο Ευαγγέ­λιο, αρχίζει την θεία Λειτουργία, είναι µια λαµπρή είσοδος στην τελετή του αγίου Μυστηρίου και µια µεγαλόφωνη δια­κήρυξη της χριστιανικής πίστεως. Δυο αλήθειες και ιερές πραγµατικότητες φαίνονται αµέσως σ᾽ αυτή την εκφώνηση· η βασιλεία του Θεού και η προσκύνηση της Αγίας Τριάδος. Με την ίδια εκφώνηση και δοξολογία του τριαδικού Θεού αρχίζουν όλα τα θεία Μυστήρια που παλαιά γίνονταν µέσα στην θεία Λειτουργία, δηλαδή το Βάπτισµα, το Χρίσµα, ο Γά­µος και η Χειροτονία· η Χειροτονία και σήµερα γίνεται µέσα στη θεία Λειτουργία. Ο λόγος λοιπόν σήµερα, µε όση µπορούµε περισσότερη απλότητα και συντοµία, είναι για την προσκύνηση της Αγίας Τριάδος και για την βασιλεία του Θεού.
Στο Απολυτίκιο της εορτής των Θεοφανείων µε τα εξής λό­για η Εκκλησία ψάλλει για το µυστήριο της Αγίας Τριάδος·
« Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζοµένου σου, Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις· τοῦ γάρ Γεννήτορος ἡ φωνή προσεµαρτύρει σοι, ἀγαπητόν σε Υἱόν ὀνοµάζουσα, καί τό Πνεῦµα ἐν εἴδει περιστερᾶς ἐβεβαίου τοῦ λόγου τό ἀσφαλές…». Δη­λαδή· όταν Κύριε, βαπτιζόσουν στον Ιορδάνη, τότε φανε­ρώθηκε η προσκύνηση της Αγίας Τριάδος· γιατί η φωνή του Πατέρα µαρτυρούσε για σένα και σε έλεγε αγαπητό του Υιό, και το Άγιο Πνεύµα σαν ένα περιστέρι βεβαίωνε την αλή­θεια του λόγου. Στην θεία Βάπτιση λοιπόν του Ιησού Χρι­στού αποκαλύφθηκε στον κόσµο αισθητά, για να το δουν και να το ακούσουν οι άνθρωποι, η προσκύνηση και η αληθινή λατρεία του Θεού, που είναι ο Πατέρας, ο Υιός και το Άγιο Πνεύµα.
Καθώς το Απολυτίκιο των Θεοφανείων δεν είναι αυθαί­ρετη έµπνευση του ιερού υµνογράφου, αλλά η ίδια η ευαγ­γελική διήγηση, που την βλέπουµε στα Ευαγγέλια του αγίου Ματθαίου και του αγίου Λουκά, έτσι και η διδασκαλία της Εκκλησίας για την προσκύνηση της Αγίας Τριάδος βγαίνει από την Αγία Γραφή, που είναι η αποκάλυψη του Θεού µέ­σα στην Εκκλησία. Είναι αλήθεια, που ξεπερνάει την νοητική δύναµη και αντίληψη του ανθρώπου, αλλά που σαν θεϊκή πραγµατικότητα φαίνεται καθαρά στον λόγο του Θεού, που είναι θησαυρισµένος στην Αγία Γραφή.
Η προσκύνηση της Αγίας Τριάδος είναι η βάση της πί­στεώς µας, καθώς διατυπώθηκε από τους Πατέρες της Εκκλησίας και κατωχυρώθηκε σε οικουµενικές Συνόδους. Η πίστη στα τρία πρόσωπα του αληθινού Θεού είναι από την αρχή η πίστη της Εκκλησίας, καθώς το βλέπουµε στο Ευαγγέ­λιο· ύστερα από την ανάσταση, όταν ο Ιησούς Χριστός στέλνει τους Αποστόλους να κηρύξουν το Ευαγγέλιο, τους λέει· «Πορευθέντες οὗν µαθητεύσατε πάντα τα ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτούς εἰς το ὄνοµα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος…». Το θείο Βάπτισµα, η θύρα δηλαδή µε την οποία µπαίνουµε στην Εκκλησία, γινότανε από την αρχή και γίνεται µέχρι σήµερα στο όνοµα των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος.
Ο άγιος Γρηγόριος ο θεολόγος στο λόγο του στο άγιο Βάπτισµα, στον καθένα που βαπτίσθηκε λέει τα εξής, στα οποία φαίνεται η µεγάλη και πρωταρχική σηµασία, που έχει στην χριστιανική πίστη η προσκύνηση της Αγίας Τριάδος· « Ἐπί πᾶσι καί πρό πάντων φύλασσέ µοι τήν καλήν παρακαταθήκην… τήν εἰς Πατέρα καί Υἱόν καί Ἅγιον Πνεῦµα ὁµολογίαν…». Δηλαδή· επάνω και πριν απ᾽ όλα φύλαγέ µου την αγία κληρονοµιά… την πίστη στον Πατέρα και τον Υιό και το Άγιο Πνεύµα. Η προσκύνηση της Αγίας Τριάδος είναι η ιε­ρή και αγία κληρονοµιά των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας και η βάση της χριστιανικής µας πίστεως.
Ας προχωρήσουµε τώρα έχοντας να πούµε για την βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύµατος. Στην θεία Γραφή λέγεται βασιλεία του Θεού η βασιλεία των ουρανών. Ο Άγγελος, όταν φέρνει το ουράνιο µήνυµα στην παρθένο Μαρία, συνδέει την βασι­λεία αυτή µε το θείο πρόσωπο του Ιησού Χριστού και λέει ότι θα είναι ατελεύτητη· «τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέ­λος». Ο Ιησούς Χριστός, αρχίζοντας το έργο του, κηρύττει τον ερχοµό της βασιλείας των ουρανών «ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». Έδωσε κάποτε σηµάδια της βασιλείας των ουρανών και είπε· «Εἰ ἐγώ έν Πνεύµατι Θεοῦ ἐκβάλλω τα δαιµόνια, ἔφθασεν ἄρα ἐφ᾽ ὑµᾶς ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». Αυτό θα πει πώς η βασιλεία των ουρανών είναι η κυριαρχία του Θεού επάνω στο πνεύµα της πλάνης, που βασιλεύει στον κόσµο. Είπε ακόµα ο Ιησούς Χριστός ότι «ἡ βασιλεία ἡ ἐµή οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ κόσµου τούτου», δηλαδή η βασιλεία του Θεού δεν έχει κοσµική προέλευση. Και είπε πάλι ότι «ἡ βασι­λεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑµῶν ἐστι»· αυτό θα πει πώς µέσα µας είναι η βασιλεία του Θεού.
Η βασιλεία λοιπόν των ουρανών ή η βασιλεία του Θεού, µε την δοξολόγηση της οποίας η Εκκλησία αρχίζει την θεία Λειτουργία είναι κάτι άλλο παρά κάποιο από τα εγκόσµια καθεστώτα. Αλλά εδώ τώρα πρέπει να προσέξουµε λίγο πε­ρισσότερο. Πρέπει να ξεκινήσουµε από την θεία πραγµατικό­τητα, ότι ο ένας Θεός είναι η κοινωνία των τριών προσώπων, του Πατέρα, του Υιού και του Αγίου Πνεύµατος. Αυτή η κοι­νωνία της Αγίας Τριάδος παίρνει µαζί της και τον άνθρωπο, γιατί ο άνθρωπος είναι δηµιουργηµένος «κατ᾽ εἰκόνα» του Θεού, δηλαδή είναι και ο άνθρωπος πρόσωπο, όπως ο Θεός. Όταν λέµε πρόσωπο εννοούµε πώς ο Θεός κι ο άνθρωπος, σαν πρόσωπα, έχουν συνείδηση του εαυτού τους και δική τους θέληση· η συνείδηση και η θέληση είναι το πρόσωπο. Αυτό όµως µε άλλα λόγια είναι η ελευθερία, γιατί ελευθερία θα πει συνείδηση και θέληση των προσώπων.
Ποια είναι λοιπόν και τί είναι η βασιλεία του Θεού; Είναι η ασύγχυτη ενότητα και κοινωνία των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος, και σε προέκταση η κοινωνία των ανθρώ­πων, κι’ αυτών σαν προσώπων. Μόνο τα πρόσωπα, σαν ελεύ­θερες υπάρξεις, µπορούν να κάνουν κοινωνία, γιατί αυτό που λέµε κοινωνία δεν είναι ένα τεχνητό άθροισµα ατόµων, αλλά µια ελεύθερη σχέση και ενότητα προσώπων. Αυτά τα πρόσωπα είναι ο Πατέρας, ο Υιός και το Άγιο Πνεύµα, ο ένας Θεός στον ουρανό και οι άνθρωποι στην γη. Εδώ πρέπει να προσθέσουµε και τους αγγέλους, γιατί και οι άγγελοι είναι πνευµατικές προσωπικές υπάρξεις. Η κοινωνία λοιπόν του Πατέρα και του Υιού και του Αγίου Πνεύµατος, του Θεού, των ανθρώπων και των αγγέλων είναι η βασιλεία του Θεού. Όχι ένα οποιοδήποτε καθεστώς πολιτικού και εγκοσµιοκρατικού τύπου, αλλά µια ελεύθερη κοινωνία προσώ­πων. Αυτή είναι η Εκκλησία· η ευχαριστιακή σύναξη της Εκκλησίας είναι η βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύµατος. Όταν λέµε ευχαριστιακή σύναξη, εννο­ούµε την σύναξη που κάνει η Εκκλησία, για να τελέσει το Μυ­στήριο της θείας Ευχαριστίας.
Το «Εὐλογηµένη ἡ βασιλεία…» καταλήγει στο «Ἀµήν». Αλλά και όλες οι εκφωνήσεις, που γίνονται από τον λειτουρ­γό ιερέα, στο «Ἀµήν» καταλήγουν. Γενικά δε οι εκφωνή­σεις, καθώς θα δούµε στην συνέχεια της θείας Λειτουργίας είναι µια δοξολογία της Αγίας Τριάδος. Το «Ἀµήν» είναι λέξη εβραϊκή, που πέρασε στην λατρεία της Εκκλησίας. Λέ­γεται πάντα από τον λαό και έχει µια διπλή σηµασία· ο λαός απαντά στην εκφώνηση και ή επιβεβαιώνει πώς αυτό που κάθε φορά λέει ο ιερέας είναι ένα πραγµατικό γεγονός η εύχεται να γίνει πραγµατικό. Φαίνεται εδώ αµέσως από την αρχή η ενότητα του σώµατος της Εκκλησίας και ότι η θεία Λειτουργία είναι κοινό έργο του κλήρου και του λαού. Η σύναξη των πιστών, για να τελέσουν την θεία Λειτουργία, εκφράζει την Εκκλη­σία. Δεν συναγόµαστε δηλαδή στο ναό για να προσευχη­θούµε ατοµικά, αλλά για να εκφράσουµε το µυστήριο της Εκκλησίας. Στην αρχαία εποχή όλοι που ήσαν µέσα στο ναό αντιφωνούσαν το «Ἀµήν», και ήταν σαν και να ακουγότανε βροντή από τον ουρανό. Ένας εξηγητής της θείας Λειτουρ­γίας λέει το εξής· «Οἱ πιστοί πάντες τό Ἀµήν ἐπιλέγουσι καί τοῦτο τό ῥῆµα βοήσαντες οἰκειοῦνται πάσας τάς τοῦ ἱερέως φωνάς». Δηλαδή· όλοι οι πιστοί στην εκφώνηση του ιερέα αποκρίνονται το «Ἀµήν», κι αυτό θέλει να πει πώς έτσι δέχονται και κάνουν δικό τους ό,τι λέει ο ιερέας. Η ευχαρι­στιακή σύναξη της Εκκλησίας είναι η βασιλεία του τριαδι­κού Θεού, τώρα και πάντα και στους ατελεύτητους αιώνες.
† Σ & Κ Δ