Ὑπέρ τοῦ ἀρχιεπισκόπου ἡµῶν… τοῦ τιµίου πρεσβυτερίου,
τῆς ἐν Χριστῷ διακονίας, παντός τοῦ κλήρου
καί τοῦ λαοῦ, τοῦ Κυρίου δεηθῶµεν

Για τον αρχιεπίσκοπό µας…, για τους τίµιους ιερείς,
για τους διακόνους του Χριστού, για όλο τον κλήρο και
το λαό, ας παρακαλέσουµε τον Κύριο.

Στο πρώτο άκουσμα αυτής της δέησης, πρόχειρα θα έλεγε κάποιος ότι πρόκειται για µια απλή φιλοφρόνηση και περι­ποίηση για τον επίσκοπο και τους ιερείς µας. Όµως δεν είναι έτσι. Αυτή είναι η δέηση για την Εκκλησία, η δέηση που µας θυµίζει και µας βεβαιώνει πώς εµείς τώρα είµαστε η Εκκλησία» ο κλήρος και ο λαός, συναγµένοι για να τελέσου­µε τη θεία Λειτουργία.
Σε µια του επιστολή ο άγιος Ιγνάτιος ο θεοφόρος γράφει ότι «χωρίς τούτων Ἐκκλησία οὐ καλεῖται», χωρίς δηλαδή τον ιε­ρό κλήρο, τον επίσκοπο, τους πρεσβυτέρους και τους διακόνους, δεν υπάρχει Εκκλησία. Αυτοί οι τρεις ιερατικοί βαθ­µοί είναι ο ανώτερος κλήρος. Οι υποδιάκονοι έπειτα, οι ψάλτες, οι αναγνώστες και οι νεωκόροι είναι ο κατώτερος κλήρος. Και οι ανώτεροι και οι κατώτεροι κληρικοί, είναι άνθρωποι όχι απλώς διορισµένοι στην υπηρεσία της Εκκλη­σίας, αλλά χειροτονηµένοι η χειροθετηµένοι. Έχουν δηλαδή χάρισµα πνευµατικό, που τους δόθηκε, καθώς γράφει ο Απόστολος, «διά λόγου Θεοῦ καί ἐντεύξεως» και «διά τῆς ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν», µε ευχή σε ειδική ιεροπραξία. Οι ανώτεροι κληρικοί χειροτονούνται µέσα στο άγιο ήµα, ενώ οι κατώτεροι χειροθετούνται έξω από το άγιο Βήµα. Ο επίσκοπος χειροτονείται από τρεις επισκόπους, ενώ οι άλλοι χειροτονούνται η χειροθετούνται από τον επίσκοπο. Όλες οι χειροτονίες γίνονται µέσα στη θεία Λειτουργία, ενώ οι χειροθεσίες γίνονται και σε άλλες ιερές ακολουθίες, όπως είναι ο Εσπερινός και ο Όρθρος.
Πρέπει να προσέξουµε ιδιαίτερα σ᾽ αυτό που είπαµε τώρα, ότι δηλαδή οι χειροτονίες των ανώτερων κληρικών, του επισκόπου, του πρεσβυτέρου και του διακόνου, γίνονται πάντα µέσα στην θεία Λειτουργία. Κι άλλα θεία µυστήρια, όπως η βάπτιση και ο γάµος στην αρχαία εποχή γίνονταν µέσα στη θεία Λειτουργία, ύστερα όµως η Εκκλησία για πρα­κτικούς λόγους τα τελεί χωριστά. Ποτέ όµως δεν χωρίστηκε η χειροτονία από την θεία Λειτουργία και την Ευχαριστία, κι αυτό δεν είναι τυχαίο, αλλά ένα γεγονός που έχει πολύ µεγάλη σηµασία. Η ιερωσύνη και η θεία Ευχαριστία δεν χωρί­ζονται, το λέµε και το ξαναλέµε πώς η Εκκλησία είναι η λειτουργική σύναξη και η θεία Εκκλησία, που τελεί ο λαός του Θεού, που είναι µαζί ο κλήρος και ο λαός. Εκκλησία είναι ο λαός, ο ιερέας και η αγία Τράπεζα. Θα πρέπει βέβαια να συµπληρώσουµε και να πούµε πώς µαζί µε την αγία Τράπεζα είναι και ο άµβωνας, δηλαδή το κήρυγµα του θείου λόγου. Γιατί και το κήρυγµα είναι ιερουργία, ιερατική δηλαδή δια­κονία. Κάποτε βλέπουµε να γίνεται το κήρυγµα κι από λαϊ­κούς, µα αυτό είναι µια εξαίρεση.
Η χειροτονία, η µετάδοση δηλαδή της ιερωσύνης µέσα στην θεία Λειτουργία από τον επίσκοπο, που αυτός είναι ο ιε­ρέας της Εκκλησίας, φανερώνει όχι µόνο πώς χωρίς ιερωσύνη δεν υπάρχει Εκκλησία, αλλά και πώς η Εκκλησία γενικά είναι ιερωσύνη. Ο Απόστολος, παίρνοντας το λόγο από την Παλαιά Διαθήκη, γράφει πώς οι χριστιανοί, δηλαδή η Εκκλησία, είναι «βασίλειον ἱεράτευµα», που θα πει βασιλι­κό ιερατείο. Όλοι οι χριστιανοί, µε το που έλαβαν το βάπτι­σµα και το χρίσµα είναι ιερείς. Όµως εκείνοι, που µε τη χει­ροτονία πήραν ειδικό χάρισµα, αυτοί είναι στην Εκκλησία οι λειτουργοί, οι διάδοχοι των Αποστόλων, οι υπηρέτες του Χριστού και οι οικονόµοι των µυστηρίων του Θεού, καθώς το γράφει ο Απόστολος· «Οὕτως ἡµᾶς λογιζέσθω ἄνθρωπος, ὡς ὑπηρέτας Χριστοῦ καί οἰκονόµους µυστηρίων Θεοῦ».
Στην Εκκλησία υπάρχει µία τάξη πραγµάτων. Είναι τάξη ιερή, που την έβαλε ο Θεός, και κανένας από τους ανθρώ­πους δεν µπορεί να την παραβαίνει και να την καταργεί. Αλλιώς όλα γίνονται άνω κάτω και τότε διαλύεται ο εκκλη­σιαστικός οργανισµός. Δεν διαλύεται βέβαια ποτέ η Εκκλησία, που είναι το σώµα του Χριστού, ταλαιπωρείται όµως το ανθρώπινο και εγκόσµιο µέρος, δηλαδή το πολίτευµα της Εκκλησίας. Αυτό συµβαίνει κατά κάποιον τρόπο στον καιρό µας, που γενικά πνέει άνεµος επαναστατικός κι όλοι έχουν ένα πνεύµα απειθαρχίας. Και κάποιοι, χωρίς να το καταλαβαίνουν, υιοθετούν τρόπους και µεθόδους ξένες προς την παράδοση της Εκκλησίας, µε τις οποίες φθείρεται το κύρος του ιερού κλήρου και σπάζει η ενότητα στο σώµα της Εκκλησίας.
Οι Απόστολοι και οι Πατέρες της Εκκλησίας είπαν για την εκκλησιαστική τάξη, για να µη γεννιέται τώρα σ᾽ εµάς αµφιβολία για το ποια είναι η θέση του κλήρου και του λαού στην Εκκλησία και για το τι είναι ο επίσκοπος της Εκκλησίας και για το ποια είναι η θέση του επισκόπου µέσα στον ιερό κλήρο και το λαό. Ο επίσκοπος δεν είναι πρώτα ο διοικητής της Εκκλησίας, αλλά ο διδάσκαλος κι ο ιερέας, εκείνος δηλαδή που στην εκκλησιαστική σύναξη κηρύττει το θείο λόγο και τελεί την Ευχαριστία. Ο επίσκοπος µεταβιβάζει την ιερωσύνη στους πρεσβυτέρους και τους διακόνους και τους δίνει την εξουσία να κηρύττουν κι αυτοί το λόγο και να τελούν την θεία Λειτουργία και τα άλλα µυστήρια της Εκκλησίας. Σε κάθε εκκλησιαστική σύναξη είναι ζωντανή η παρουσία του επισκόπου, γι᾽ αυτό κάθε φορά µνηµονεύεται το όνοµά του. Ο κάθε ιερέας τελεί την θεία Λειτουργία και τα άλλα µυστήρια «ἐξ ὀνόµατος» του επισκόπου, που έτσι είναι παρών στο έργο του λειτουργού ιερέα και στην συνείδη­ση του λαού. Αλλιώς δεν έχουµε Εκκλησία, και δεν έχουµε Ευχαριστία, χωρίς επίσκοπο και χωρίς ιερωσύνη. Πρέπει να συµπληρώσουµε εδώ και να πούµε ότι µετά τον επίσκοπο λειτουργός ιερέας είναι ο πρεσβύτερος. Ο πρεσβύτερος, καθώς φαίνεται και στην Ευχή της χειροτονίας, χειροτονείται για να κηρύττει και να λειτουργεί στην θέση του επισκόπου. Ο διάκονος λειτουργεί µόνο µαζί µε τον επίσκοπο και τον πρε­σβύτερο και ποτέ µόνος του.
Πριν απ᾽ όλα η Εκκλησία είναι ευχαριστηριακή σύναξη κι ύστερα είναι οργάνωση και διοίκηση, πρώτα δηλαδή είναι χάρη κι ύστερα είναι νόµος. Κι ο επίσκοπος πρώτα είναι δι­δάσκαλος και ιερέας της Εκκλησίας, και στα δύο δηλαδή ιε­ρουργός, κι ύστερα είναι διοικητής. Αυτό ίσως δεν το καταλαβαίνουµε στον καιρό µας, αλλά θέλουµε τους κληρικούς µας κάθε άλλο παρά να είναι ιερουργοί. Και τον επίσκοπο τον βλέπουµε, και πολλές φορές βλέπει κι εκείνος έτσι τον εαυτό του, πώς είναι µάλλον διοικητής παρά λειτουργός. Κι όµως γενικά οι ιερείς της Εκκλησίας περισσότερο είναι ιερείς και λειτουργοί και λιγότερο πολιτικοί άρχοντες και κοινωνικοί εργάτες. Για να διοικήσει κανένας και για να κάµει κοινωνική πρόνοια δεν χρειάζεται να είναι οπωσδήποτε ιερέας, αλλ᾽ όµως ο προεστώς της Εκκλησίας, ο ιερουργός του λόγου και ο λειτουργός των µυστηρίων δεν µπορεί να είναι παρά ο επί­σκοπος και οι «ἐξ ὀνόµατος» του επισκόπου πρεσβύτεροι και διάκονοι. Και η ύπαρξη της Εκκλησίας και η ενότητα της εξαρτώνται από τον επίσκοπο, που κρατάει στην Εκκλησία την αδιάλειπτη συνέχεια της ιερωσύνης. Η ιερωσύνη και η θεία Ευχαριστία είναι η Εκκλησία.
Η θεία Λειτουργία και η Ευχα­ριστία είναι το κέντρο της Εκκλησιαστικής ζωής. Όλα τα άλλα ξεκινάνε από την θεία Λειτουργία και την Ευχαριστία, και η διοίκηση του εκκλησιαστικού οργανισµού και η κοινω­νική δραστηριότητα. Το τελευταίο υπερτονίζεται στον καιρό µας, κι όµως δεν είναι αυτό η Εκκλησία ή τουλάχιστον δεν είναι αυτό µόνο και πρώτα η Εκκλησία. Δεν φτάνει ούτε η καλή τάχα διοίκηση ούτε η µεγάλη κοινωνική δραστηριότητα, για να έχουµε Εκκλησία. Η Εκκλησία είναι ο λαός του Θεού στην ευχαριστιακή σύναξη, µε τον επίσκοπο, τους πρεσβυτέρους και τους διακόνους, όπως το ακούµε στην δέηση· «Ὑπέρ τοῦ ἀρχιεπισκόπου ἡµῶν… τοῦ τιµίου πρεσβυτερίου, τῆς ἐν Χριστῷ διακονίας, παντός τοῦ κλήρου και τοῦ λα­οῦ…». Αµήν.

† Σ & Κ Δ