ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Η σύνθεση αυτών των ομιλιών βασίστηκε στην ανάγκη
αποκατάστασης της λειτουργικής τάξης, που συχνά παραβλέπεται στις λειτουργικές φυλλάδες λόγω πρακτικών δυσκολιών, όπως η απουσία διακόνου. Επιχειρήθηκε μια πιο ορθολογική αποκατάσταση του κειμένου της θείας Λειτουργίας, ώστε να ανταποκρίνεται στην τάξη της Εκκλησίας. Οι ομιλίες αυτές, βασίστηκαν στο λειτουργικό κείμενο, είχαν στόχο να οικοδομήσουν την Εκκλησία και να βοηθήσουν τους χριστιανούς να ζήσουν το Μυστήριο της θείας Λειτουργίας.
Το γραπτό κήρυγμα είναι έργο απαιτητικό, διότι προϋποθέτει ακρίβεια και βάθος, ενώ η απήχηση του λόγου εξαρτάται τόσο από τη σύνθεση όσο και από την κατανόηση του αναγνώστη. Σκοπός των ομιλιών ήταν να ερμηνεύσουν τη θεία Λειτουργία για τους πιστούς, όχι να αναλύσουν ιστορικές ή λειτουργικές λεπτομέρειες. Επιδιώξαμε να καταστήσουμε σαφές το πνευματικό μήνυμα της θείας Ευχαριστίας, χωρίς να παραμερίζουμε τις πολλές δυσκολίες που παρουσιάζονται, όπως η πολυπλοκότητα των κειμένων και η ανάγκη να εμβαθύνουμε στο βαθύτερο νόημα των τελουμένων.
Η θεία Λειτουργία είναι η υπέρτατη πράξη της Εκκλησίας, και ως τέτοια υπερβαίνει την ανθρώπινη κατανόηση. Ενώ αποδεχόμαστε ότι δεν μπορούμε να συλλάβουμε πλήρως τα νοήματα της, προσπαθούμε να τη διδάξουμε στους πιστούς. Η Λειτουργία της Εκκλησίας δεν είναι απλώς μια τελετουργία· είναι μια θεϊκή πραγματικότητα που απαιτεί πίστη και πνευματική διάκριση. Τα φαινομενικά γνωστά θέματα της Λειτουργίας αποδεικνύονται πολύπλοκα όταν επιχειρούμε να τα ερμηνεύσουμε. Η γραπτή διδασκαλία, παρά τις αδυναμίες της, αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για την οικοδομή της Εκκλησίας.
Η μετάφραση των ευχών της θείας Λειτουργίας παρουσιάζει σοβαρές προκλήσεις, καθώς ο λειτουργικός λόγος, με την ποιητική και πνευματική του διάσταση, δεν μπορεί εύκολα να αποδοθεί σε σύγχρονη γλώσσα χωρίς να χάσει την ουσία και το κάλλος του. Παρά τις γενικευμένες απαιτήσεις για μετάφραση, διαπιστώσαμε ότι ο λαός κατανοεί καλύτερα τα πρωτότυπα κείμενα μέσα από τη διδαχή και την ερμηνεία τους, παρά μέσα από απλοϊκές μεταφράσεις. Η γλώσσα της θείας Λατρείας είναι αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης και της ταυτότητας της Εκκλησίας.
Ο γραπτός λόγος πρέπει να αντανακλά την αυθεντικότητα και το βάθος της παράδοσης. Προσπαθήσαμε να μην απομακρυνθούμε από την πατερική διδασκαλία, αλλά να αντλήσουμε από αυτήν έμπνευση για την ερμηνεία της θείας Λειτουργίας. Στόχος μας ήταν η οικοδόμηση της πίστης των χριστιανών, όχι η παραγωγή φιλολογικών ή ιστορικών αναλύσεων. Το κήρυγμα δεν πρέπει να είναι μια στείρα πνευματική άσκηση, αλλά μια διακονία που μεταδίδει το πνεύμα της Εκκλησίας στους πιστούς.
Η λειτουργική μας παράδοση αντικατοπτρίζει τη ζωντανή συνέχεια της Εκκλησίας από την αρχαιότητα έως σήμερα. Η ποίηση του λειτουργικού λόγου, η αρμονία της ψαλμωδίας και η έννοια της κοινωνίας στη σύναξη της Εκκλησίας αποδεικνύουν τη διαχρονικότητα της λατρείας. Κάθε λέξη και κίνηση στη Λειτουργία έχουν πνευματική σημασία και συμβάλλουν στην ενότητα και τη συμμετοχή των πιστών.
Παρά τις δυσκολίες, προσπαθήσαμε να παραμείνουμε πιστοί στη λειτουργική παράδοση. Η θεία Λειτουργία είναι το κέντρο της πνευματικής ζωής της Εκκλησίας, και οι διδασκαλίες μας στόχευαν να βοηθήσουν τους χριστιανούς να κατανοήσουν και να ζήσουν αυτή την εμπειρία. Η ερμηνεία της Λειτουργίας δεν είναι απλώς μια ακαδημαϊκή άσκηση, αλλά μια προσπάθεια να διδάξουμε στους πιστούς τη θεολογία και την πνευματικότητα της λατρείας.
Η μουσική και η ψαλμωδία αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία της θείας Λατρείας, αλλά συχνά παραβλέπονται ή κακοποιούνται. Η ψαλμωδία πρέπει να υπηρετεί την πνευματική λειτουργία της Εκκλησίας και όχι να υποβαθμίζεται σε κακόγουστη ή κοσμική εκτέλεση. Είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξει εκπαίδευση που να καλλιεργεί την εκκλησιαστική μουσική παράδοση, ώστε οι ψάλτες και οι ιερείς να αποδίδουν τη λατρεία με σεβασμό και αρμονία.
Η θεία Λειτουργία, ως έκφραση της παράδοσης της Εκκλησίας, αποτελεί μια θεϊκή πραγματικότητα που δεν μπορεί να συλληφθεί πλήρως από τον ανθρώπινο νου. Ωστόσο, είναι ζωτικής σημασίας να διατηρήσουμε τη γλώσσα και την παράδοση της Εκκλησίας, ώστε να μην αποξενωθούμε από την πνευματική μας κληρονομιά. Η λατρεία της Εκκλησίας είναι μια ζωντανή έκφραση της πίστης, που ενώνει τους πιστούς με τον Θεό και μεταξύ τους.
Το κήρυγμα και η διδασκαλία της Εκκλησίας δεν πρέπει να απομακρύνονται από την ουσία της πίστης. Είμαστε υπηρέτες της Εκκλησίας και όχι πολιτικοί ή κοινωνικοί ακτιβιστές. Η αποστολή μας είναι να μεταδίδουμε το μήνυμα του Ευαγγελίου και να οικοδομούμε την πίστη των χριστιανών. Η Εκκλησία δεν χρειάζεται να προσαρμοστεί στις επιταγές της εποχής, αλλά να παραμείνει πιστή στη θεϊκή της αποστολή.
Η αλήθεια της θείας Λειτουργίας βρίσκεται στο Μυστήριο της Ευχαριστίας, που δεν μπορεί να εξαντληθεί από ανθρώπινα λόγια ή συμβολισμούς. Προσπαθήσαμε να διδάξουμε αυτήν την αλήθεια μέσα από το κήρυγμα και τη διδασκαλία, χωρίς να παραβλέπουμε τη σημασία της παράδοσης και της ζωντανής εμπειρίας της λατρείας.
Ελπίζουμε ότι οι ομιλίες αυτές συνέβαλαν στην πνευματική οικοδομή των πιστών και βοήθησαν τους χριστιανούς να κατανοήσουν τη σημασία της θείας Λειτουργίας. Αν και δεν είμαστε βέβαιοι για την αποτελεσματικότητα του έργου μας, παραμένουμε ταπεινά στην υπηρεσία της Εκκλησίας, προσπαθώντας να μεταδώσουμε την πίστη και την πνευματικότητα της λατρείας.
Η αλήθεια και η αποτελεσματικότητα του λόγου μας ανήκουν στον Θεό, που εργάζεται μέσα από την Εκκλησία για τη σωτηρία των ανθρώπων. Ένα µόνο µας επαναπαύει, ότι προσπαθήσαµε να κάνουµε το χρέος µας. Τα πιο πέρα δεν είναι δικά µας, αλλά του Θεού. Ποια αλλοίωση γίνεται µέσα σ᾽ εκείνους που ακούνε το λόγο την βλέπει και την ξέρει το Πνεύµα του Θεού. Εµείς αρκετό είναι κάθε φορά, έχοντας την πληροφορία της συνείδησής µας, να µπορούµε να λέµε· «ὅ ὠφείλοµεν ποιῆσαι πεποιήκαµεν». Αµήν.

† Σ & Κ Δ