Εἷς Ἅγιος, εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστός,
εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. Ἀμήν.

Ένας είναι Άγιος, ένας είναι Κύριος,
ο Ιησούς Χριστός για τη δόξα του Πατέρα.

 
Τρεις φορές στη θεία Λειτουργία, πριν από κάθε επίσηµη
στιγµή, ακούµε το «Εἰρήνη πᾶσι». Πρώτα, όταν είναι για να αναγνωσθεί το θείο Ευαγγέλιο· ύστερα, όταν είναι να λεχθεί το «Πιστεύω…» και να αρχίσει η αναφορά· και τελευταία τώρα, όταν είναι για να κοινωνήσουν οι πιστοί. Επάνω σ᾿ αυτό τον ιερότατο λόγο, που πάντα συνοδεύεται µε τη γνωστή κίνηση και ευλογία της δεξιάς του ιερέα, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστοµος
λέει· «Πάλιν εἰρήνη, ὅτι αὐτή µήτηρ πάντων τῶν ἀγαθῶν ἐστι». Όλα τα καλά στη ζωή των ανθρώπων τα φέρνει η ειρήνη· η ειρήνη των ανθρώπων προς το Θεό και προς αλλήλους. Ο ιερέας επαναλαµβάνει την ευλογία του Κυρίου «εἰρήνην τήν οἰκείαν ἀφιέντος καί διδόντος καί ἐκφωνοῦντος», κι εµείς «ἤρεµον τόν νοῦν πάντες σχῶµεν». Όταν ερχόµαστε για να κοινωνήσουµε, ο Χριστός µας δίνει την ειρήνη του, κι εµείς λοιπόν ας έχουµε ήρεµο το νου και γαληνεµένη την ψυχή µας.
Μετά το «Ἀµήν», που ο χορός απαντά στην εκφώνηση «Ὅτι σοῦ ἐστιν…», ο λειτουργός ιερέας εµφανίζεται στην ωραία πύλη και ευλογεί το λαό· «Εἰρήνη πᾶσι», ειρήνη σε όλους.
Το στόµα λέει τα λόγια και το δεξί χέρι, µε µισ κίνηση µοναδική και αποκλειστικά ιερατική, µε τσ δάκτυλα σε σχήµα, που δείχνει τα αρχικά γράµµατα του ονόµατος «Ιησούς Χριστός», κάνει το σηµείο του σταυρού επάνω από τη σύναξη των πιστών. Ο λαός ανταποδίδει την ευλογία µε την ευχή· «Καί τῷ πνεύµατί σου»· την ειρήνη του Χριστού µας δίνεις, την ειρήνη του Χριστού κι εµείς ευχόµαστε σε σένα. Κι αµέσως ο λειτουργός προσθέτει· «Τάς κεφάλας ἡµῶν τῷ Κυρίῳ κλίνωµεν», ας σκύψουµε τά κεφάλια µας στον Κύριο. Και οι πιστοί βάζουν ο καθένας κάτω το κεφάλι, µε όλους τους κοσµικούς λογισµούς και ταπεινώνουν την καρδιά τους µπροστά στο Θεό, για να δεχθούν τη χάρη, για την οποία τώρα εύχεται και παρακαλεί ο λειτουργός.
Ο χορός των ψαλτών απαντά· «Σοί, Κύριε», κι ο ιερέας λέει χαµηλόφωνα την ευχή· «Εὐχαριστοῦµέν σοι, Βασιλεῦ ἀόρατε, ὁ τῇ ἀµετρήτῳ σου δυνάµει τά πάντα δηµιουργήσας, καί τῷ πλήθει τοῦ ἐλέους σου ἐξ οὐκ ὄντων εἰς τό εἶναι τά πάντα παραγαγών. Αυτός, Δέσποτα, οὐρανόθεν ἔπιδε ἐπί τούς ὑποκεκλικότας σοι τάς ἑαυτῶν κεφαλάς· οὐ γάρ ἔκλιναν σαρκί καί αἵµατι, ἀλλά σοί τῷ φοβερῷ Θεῷ». Σε ευχαριστούµε, αόρατε Βασιλέα, που µε την αµέτρητη δύναµή σου δηµιούργησες τα πάντα και µε το πλήθος της αγάπης σου τα έφερες όλα από την ανυπαρξία στην ύπαρξη. Εσύ λοιπόν, Δέσποτα, ρίξε από τον ουρανό τη µατιά σου σ᾽ αυτούς, που τώρα έχουν σκύψει σε σένα τα κεφάλια τους· γιατί δεν έσκυψαν σε άνθρωπο, αλλά σε σένα το µεγάλο Θεό.
Ο λειτουργός συνεχίζει την ευχή κι έρχεται τώρα να κάµει πιο συγκεκριµένα τα αιτήµατά του· «Σύ οὖν, Δέσποτα, τά προκείµενα πᾶσιν ἡµῖν εἰς ἀγαθόν ἐξοµάλισον, κατά τήν ἑκάστου ἰδίαν χρείαν τοῖς πλέουσι σύµπλευσον τοῖς ὁδοιποροῦσι συνόδευσον τούς νοσοῦντας ἴασαι, ὁ ἰατρός τῶν ψυχῶν καί τῶν σωµάτων ἡµῶν». Εσύ λοιπόν, Δέσποτα, όλους εµάς τώρα βοήθησέ µας στο καλό, και σε ό,τι ο καθένας έχει ανάγκη· ταξίδεψε µαζί µ᾽ εκείνους, που ταξιδεύουν στη θάλασσα· περπάτησε µαζί µ᾽ εκείνους, που περπατάνε στη στεργιά· κάµε καλά τους άρρωστους, σαν που εσύ ᾽σαι ο γιατρός των ψυχών και των σωµάτων µας. Και σε ψηλότερο τώρα τόνο ο λειτουργός λέει την εκφώνηση· «Χάριτι καί οἰκτιρµοῖς καί φιλανθρωπίᾳ τοῦ µονογενοῦς σου Υἱοῦ, µεθ᾽ οὗ εὐλογητός εἶ, σύν τῷ παναγίῳ καί ἀγαθῷ καί ζωοποιῷ σου Πνεύµατι, νῦν καί αεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων». Με τη χάρη και την ευσπλαχνία και τη φιλανθρωπία του µονογενή σου Υιού, µε τον οποίο είσαι δοξασµένος µαζί µε το πανάγιο και αγαθό και ζωοποιό σου Πνεύµα, τώρα και πάντα και στους ατελεύτητους αιώνες. Ο λαός, όπως πάντα, απαντά· «Ἀµήν».
Για µια τελευταία φορά δεν ξεχνάµε να παρακαλέσουµε για τις ειδικές περιστάσεις, που βρίσκονται κάποιοι απόντες αδελφοί µας. Αλλά το βλέποµε πώς τώρα βρισκόµαστε µπροστά στο θείο µυστήριο της ζωής, στο σώµα και το αίµα του Κυρίου. Σαν και να κάνουν λοιπόν ο λειτουργός κι όλη η σύναξη ένα άλµα, κι αφήνοντας πίσω τα καθηµερινά ζητάνε τα αιώνια. Η ευχή, που θα πει τώρα ο λειτουργός, είναι η τρίτη ευχή στη θεία Λειτουργία, που γίνεται προς τον Ιησού Χριστό· η πρώτη είναι η ευχή του Ευαγγελίου, η δεύτερη είναι η ευχή του Χερουβικού, και η τρίτη είναι τώρα. Αυτή η ευχή µας δίνει την εσωτερική αίσθηση της άµεσης παρουσίας του Ιησού Χριστού. Εδώ µπροστά στα µάτια του ο λειτουργός ιερέας βλέπει τον Αµνό του Θεού και απευθύνει τα λόγια της ευχής.
«Πρόσχες, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ Θεός ἡµῶν, ἐξ ἁγίου κατοικητηρίου σου καί ἀπό θρόνου δόξης τῆς βασιλείας σου καί ἐλθέ εἰς τό ἁγιάσαι ἡµᾶς, ὁ ἄνω τῷ Πατρί συγχαθήµενος καί ὧδε ἡµῖν ἀοράτως συνών· καί καταξίωσαν τῇ κραταιᾷ σου χειρί µεταδοῦναι ἡµῖν τοῦ ἀχράντου σώµατός σου καί τοῦ τιµίου αἵµατος, καί δι᾽ ἡµῶν παντί τῷ λαῷ». Πρόσεξέ µας, Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός µας, από το άγιο κατοικητήριό σου κι από τον ένδοξο θρόνο της βασιλείας σου, κι έλα να µας αγιάσεις· εσύ που κάθεσαι µαζί µε τον Πατέρα στους ουρανούς και αόρατος είσ᾽ εδώ µαζί µας· και κάνε µας άξιους για να µας µεταδώσεις µε το παντοδύναµο χέρι σου το άχραντο σώµα σου και το τίµιο αίµα σου, και µε τα χέρια τα δικά µας σ᾽ όλο το λαό. Ο Ιησούς Χριστός είναι παρών. Ο άρτος και ο οίνος δεν είναι τα σύµβολα του θείου σώµατος και αίµατος, αλλά το σώµα και τα αίµα του Αρνίου, που σφαγιάσθηκε και η σφαγή του συνεχίζεται αναίµακτα για τη σωτηρία του κόσµου.
Επάνω από την αγία Τράπεζα και κάτω από την Πλατυτέρα εικονίζεται πάντα η θεία Λειτουργία, την ώρα που ο αιώνιος Αρχιερέας Ιησούς Χριστός µεταδίδει, όπως και στο µυστικό δείπνο, το σώµα και το αίµα του στους Αποστόλους . Είναι η ίδια εικόνα, που µας δίνουν τα λόγια της ευχής· «τῇ κραταιᾷ σου χειρί µεταδοῦναι ἡµῖν τοῦ ἀχράντου σώµατός σου καί τοῦ τιµίου αἵµατος». Ο µέγας και αιώνιος Αρχιερέας Ιησούς Χριστός κοινωνεί τους ιερείς, και µε τα χέρια των ιερέων κοινωνεί το λαό. Όργανο του Θεού είναι ο ιερέας και υπηρέτης του λαού. Υπηρετώντας λοιπόν και τώρα, στο τέλος της ευχής, κρατώντας στα χέρια του υψωµένο τον άγιο Άρτο, ο ιερέας φωνάζει σε υψηλό τόνο· «Πρόσχωµεν! Τά ἅγια τοῖς ἁγίοις». Ας προσέξουµε! Τα άγια είναι για τους αγίους. Ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύµων να πως εξηγεί την ιερατική αυτή εκφώνηση· «Ἅγια τά προκείµενα, ἐπιφοίτησιν δεξάµενα τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος· ἅγιοι καί ἡµεῖς, Πνεύµατος Ἁγίου καταξιωθέντες. Τά Ἅγια οὖν τοῖς ἁγίοις κατάλληλα». Ας θυµηθούµε τα λόγια παραπάνω της επίκλησης· «κατάπεµψον τό Πνεῦµά σου τό Ἅγιον ἐφ᾽ ἡµᾶς καί ἐπί τά προκείµενα δῶρα ταῦτα». Το Άγιο Πνεύµα στην ώρα της µεταβολής επιφοιτά επάνω σ᾽ όλη τη σύναξη και στα δώρα της θυσίας. Αλλά εδώ πρέπει να ακούσουµε σε µετάφραση και τα λόγια του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόµου. «Ο ιερέας στέκοντας ψηλά στο ιερό Βήµα µε δυνατή φωνή, που γεννάει φόβο, µε υψωµένο το χέρι, φανερός σε όλους, µέσα σ᾽ εκείνη τη βαθειά ησυχία φωνάζει· «Τά ἅγια τοῖς ἁγίοις». Έτσι άλλους καλεί για να κοινωνήσουν και σε άλλους απαγορεύει· όχι µε το χέρι, αλλά µε τη γλώσσα, που έχει πιότερη δύναµη από το χέρι…».
Στην εκφώνηση του ιερέα ο λαός απαντά και οµολογεί· «Εἷς Ἅγιος, εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. Ἀµήν». Ένας είναι Άγιος, ένας είναι Κύριος, ο Ιησούς Χριστός, για τη δόξα του Θεού Πατέρα. Αµήν. Τα ίδια λόγια για τον Ιησού Χριστό διαβάζουµε στην προς Φιλιππησίους επιστολή του αποστόλου Παύλου. Και τα ίδια ακούµε στη Δοξολογία του Όρθρου. «Ὅτι σύ εἶ µόνος Ἅγιος, σύ εἶ µόνος Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. Ἀµήν». Καί βλέπουµε πόσο κοντά είναι η λατρεία της Εκκλησίας προς την αγία Γραφή· µάλλον δε πρέπει να πούµε πώς εδώ τώρα η αγία Γραφή είναι κοντά στη θεία Λειτουργία. Γιατί πολλά κοµµάτια στις επιστολές του αποστόλου Παύλου είναι λειτουργικοί ύµνοι της πρώτης Εκκλησίας, όπως το «Κύριος Ἰησοῦς Χριστός εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός»· είναι το τέλος ενός ολόκληρου ύµνου για τον Ιησού Χριστό, που ο Απόστολος τον παραθέτει στην επιστολή του, κι εµείς τον ακούµε σαν µακρινή ηχώ της λατρείας της αρχέγονης Εκκλησίας. Με το «Εἰρήνη πᾶσι»
αρχίζει το κοµµάτι της θείας Λειτουργίας, που προσπαθήσαµε να εξηγήσουµε σήµερα, και τελειώνει στο «Πρόσχωµεν! Τά ἅγια τοῖς ἁγίοις». Κι εµείς, έτοιµοι για να κοινωνήσουµε, οµολογούµε σαν σε µια τελευταία εξοµολόγηση µπροστά στο άγιο Ποτήριο ότι «Εἷς Ἅγιος, εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός». Αµήν.

† Σ & Κ Δ