Σχόλιο στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Λκ 13, 10-17

 

Η Περικοπή

Εκείνο τον καιρό, ένα Σάββατο δίδασκε ο Ιησούς σε κάποια συναγωγή. Εκεί βρισκόταν και μια γυναίκα, δεκαοχτώ χρόνια άρρωστη από δαιμονικό πνεύμα. Ήταν κυρτωμένη και δεν μπορούσε καθόλου να ισιώσει το σώμα της. Όταν την είδε ο Ιησούς, τη φώναξε και της είπε: «Γυναίκα, απαλλάσσεσαι από την αρρώστια σου». Έβαλε πάνω της τα χέρια του κι αμέσως εκείνη ορθώθηκε και δόξαζε τον Θεό. Ο αρχισυνάγωγος όμως, αγανακτισμένος που ο Ιησούς έκανε τη θεραπεία το Σάββατο, γύρισε στο  πλήθος και είπε: «Υπάρχουν έξι μέρες που επιτρέπεται να εργάζεται κανείς∙ μέσα σ’ αυτές, λοιπόν, να έρχεστε και να θεραπεύστε και όχι το Σάββατο». Ὁ Κύριος του απάντησε: «Υποκριτή! Ο καθένας σας δεν λύνει το βόδι του ή το γαϊδούρι του από το παχνί το Σάββατο και πάει να το ποτίσει; Κι αυτή, που είναι απόγονος του Αβραάμ, και ο σατανάς την είχε δεμένη δεκαοχτώ χρόνια, δεν έπρεπε να λυθεί απ’ αυτά τα δεσμά το Σάββατο;» Με τα λόγια του αυτά ντροπιάζονταν όλοι οι αντίπαλοί του κι ο κόσμος χαιρόταν για όλα τα θαυμάσια που έκανε ο Ιησούς.

Χαρακτηριστικά του θαύματος

α) Ο αρχηγός της Συναγωγής μετά το θαύμα, νοιώθοντας την ενοχή του, δεν απευθύνει τον έλεγχό του στον Χριστό, ούτε στη γυναίκα που θεραπεύτηκε, αλλά στο λαό. Εφαρμόζει δηλαδή την παροιμία: «τα λέει στην πεθερά για να τα ακούει η νύφη». Η πράξη αυτή μαρτυρεί εκτός από κουτοπονηριά και απουσία εντιμότητας. Λείπει από την περίπτωση η ευθύτητα που επιβαλλόταν.

β) Ο Λουκάς διηγείται τρεις θεραπείες ασθενών σε Συναγωγές. Σίγουρα δεν είναι οι μοναδικές. Ο Ιησούς θα επιτέλεσε πολύ περισσότερες. Εάν αναφέρει μόνο αυτές, το κάνει για να μας μεταφέρει τις συζητήσεις που είχε μετά τις θεραπείες ο Ιησούς με Ιουδαίους θρησκευτικούς ηγέτες. Σ’ αυτές ο Χριστός καταδίκαζε την τυποκρατία τους. Καυτηρίαζε την υποκρισία τους. Πάνω απ’ όλα έδειχνε την προτεραιότητα του ανθρώπου και των προβλημάτων του, ιδίως των προβλημάτων υγείας του, έναντι και του Μωσαϊκού Νόμου ακόμη. Ο λόγος του «τὸ σάββατον διὰ τὸν ἄνθρωπον ἐγένετο καὶ οὐχ ὁ ἄνθρωπος διὰ τὸ σάββατον» είναι μοναδικός και με απόλυτη βαρύτητα.

γ) Ο Χριστός χρησιμοποιεί και σ’ αυτή την περικοπή, που αφηγείται αυτό το θαύμα, εικόνες από την καθημερινή αγροτική πράξη: το πότισμα των ζώων που κάνει ο κάτοικος της υπαίθρου. Ο Χριστός είναι μεγαλωμένος όχι σε πόλη. Γι’ αυτό και στο λόγο του δεν χρησιμοποιεί παραστάσεις κυρίως από την πόλη. Σε αντίθεση με τον Απόστολο Παύλο, ο οποίος στα κείμενά του χρησιμοποιεί παραστάσεις πιο οικείες στους κατοίκους των πόλεων.

Προσέγγιση της περικοπής

α) Κάνει ιδιαίτερη εντύπωση που η γυναίκα αν και ήταν ασθενής και κυρτωμένη βρισκόταν στη Συναγωγή για να ακούσει το κήρυγμα του Ιησού. Εντύπωση επίσης κάνει ότι δεν ζήτησε από τον Κύριο τη θεραπεία της. Και τα δύο αυτά αποδεικνύουν το αξιόλογο του χαρακτήρα της και την καλλιεργημένη ευσέβειά της.

β) Ο Χριστός την αντάμειψε με την ίασή της, χωρίς να προηγηθεί διάλογος μεταξύ τους. Δεν τη ρωτάει αν πιστεύει. Δεν της λέει μετά τη θεραπεία της το σύνηθες «ἡ πίστις σου σέσωκέ σε». Γνωρίζει ότι είναι ασθενής επί δεκαοχτώ χρόνια. Σίγουρα συνέβη και εδώ ό,τι και με την «αἱμορροούσα»: μυστική, «ἐν σιγῇ» επικοινωνία Ιησού και συγκύπτουσας. Άλλωστε, μέσα στη Συναγωγή η γυναίκα είχε ακόμη πιο πολλούς περιορισμούς από αυτούς που είχε στην εκτός Συναγωγής ζωή της: Καθόταν σε καθορισμένη και απομακρυσμένη θέση, δεν είχε δικαίωμα να συμμετέχει σε συζητήσεις. Κυρίως δεν της επιτρεπόταν να κουβεντιάσει με ραββίνο (διδάσκαλο). Και σαν τέτοιος της φάνηκε ο Ιησούς, ο οποίος δίδασκε στη Συναγωγή.

γ) Ο Κύριος θεράπευσε την ασθενούσα με την τοποθέτηση των χεριών επάνω της και με το λόγο του: «Γύναι ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου». Της δώρισε δηλαδή την θεραπεία της με τον αναδημιουργικό του λόγο και με ένα αισθητό τρόπο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι με τον λόγο θεραπεύει ως Θεός. Με τον αισθητό τρόπο, ως άνθρωπος. Στα Ευαγγέλια, ιδίως το Ευαγγέλιο του Μάρκου, κάνει εντύπωση αυτή η επιμονή του Χριστού να θεραπεύει με άγγιγμα και αφή του σώματος του ασθενούς.

δ) Η συγκύπτουσα αποκτά ξανά την βασική της ιδιότητα ως ανθρώπου: το να « θρώσκει άνω» (αυτή είναι η ετυμολογία της λέξης). Το να βλέπει και πάλι άνω. Ξαναποκτά αυτό που στερήθηκε δεκαοχτώ χρόνια. Σίγουρα, ο Χριστός περνάει το μήνυμα στους παρισταμένους ότι αυτός είναι η ανορθωτική δύναμη που στρέφει τον άνθρωπο από τα χαμερπή γήινα προς τα ουράνια. Και η θεραπευθείσα δόξαζε τον Θεό για την ίασή της. Όχι μια ούτε δύο φορές. Αλλά συνεχώς. Αυτό δείχνει ο παρατατικός του ρήματος που χρησιμοποιεί.

ε) Ο αρχηγός της Συναγωγής αγανακτεί για την κατάλυση του Σαββάτου. Και ως κατάλυση της αργίας θεώρησε το γεγονός ότι ο Χριστός άπλωσε τα χέρια του στη συγκύπτουσα. Και έτσι κατέλυσε τη σπουδαιότερη εντολή! Αυτήν την εντολή αν τηρούσες, την εποχή της απόλυτης επικράτησης του φαρισαϊσμού, λογιζόταν ότι τηρείς όλο το Μωσαϊκό Νόμο. Πίστευαν επίσης ότι αν ο Ισραήλ τηρούσε, ως ώφειλε, ένα και μόνο Σάββατο, θα ερχόταν ο αναμενόμενος Μεσσίας. Αντιλήψεις που φέρνουν πώρωση και σκληροκαρδία.

στ) Ο Χριστός, ενώ φανερά δεν ήταν αποδέκτης των κατηγοριών του αρχισυνάγωγου, απαντά απευθείας στα πολύ πικρόχολα λόγια του γιατί γι’ αυτόν τα είπε. Και δίνει την ορθή ερμηνεία του Σαββάτου. Δοκιμάζει οργή αλλά συγχρόνως και λύπη και υπενθυμίζει την κατ’ οικονομία άρση της αργίας του Σαββάτου π.χ. όταν πρόκειται για το πότισμα των ζώων, τα οποία ο καθένας λύνει από την φάτνη τους και τα πηγαίνει για να τα ποτίσει. Πολύ μάλλον ήταν επιβεβλημένο να αγαθοποιήσει στην θυγατέρα του Αβραάμ, την οποία ο σατανάς είχε δέσμια δεκαοχτώ χρόνια.

ζ) Ασυνέπεια και υποκρισία καταλογίζει ο Ιησούς στον αρχισυνάγωγο και σ’ όλους τους Ιουδαίους για την περίπτωση της συγκύπτουσας. Ασυνέπεια, γιατί ενώ όλοι τους έχουν τη συνείδηση ότι είναι τέκνα του Αβραάμ, αγανακτούν για την γυναίκα που ήταν και αυτή «θυγάτηρ Αβραάμ» και θεραπεύτηκε μέρα Σάββατο από την τυραννική ασθένειά της. Υποκρισία, γιατί ενώ αυτοί λύνουν τα ζώα τους για να τα ποτίσουν το Σάββατο, μέρα αργίας, αγανακτούν που ο Μεσσίας λύνει τη γυναίκα τη συγκύπτουσα από τα δεσμά του σατανά. Όπως όμως είπαμε πιο πάνω, υπεράνω και του Νόμου και κάθε αργίας βρίσκεται η αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο.

η) Καμμιά άλλη κακία δεν μας κάνει τόσο αντιπαθείς όσο η υποκρισία. Γι’ αυτό και στο περιστατικό, για το οποίο μιλάμε, οι αντικείμενοι στον Χριστό, οι ενταγμένοι στο συνάφι του αρχισυνάγωγου και του φαρισαϊσμού, ντροπιάστηκαν, μαζεύτηκαν. Τι μπορούσαν να πουν άλλωστε; Η δειλία και η πονηριά τους κάνει αυτούς τους ανθρώπους «συνετούς»∙ φαινομενικά όμως. Ο ανένταχτος στο συνάφι αυτό κόσμος χάρηκε για τα θαυμάσια του Θεού.

Επίλογος

Ο ναός, στον οποίο συναγόμαστε για να γίνομε αισθητή Εκκλησία και για να τελέσουμε το μυστήριο της ευχαριστίας, είναι ο τόπος όπου κατ’ εξοχήν ελευθερωνόμαστε από τα ποικίλα «δεσίματα» του σατανά. Είναι ο τόπος που ανορθωνόμαστε, ώστε να βλέπουμε ψηλά προς την ερχόμενη βασιλεία του Θεού.

Το Σάββατο (τουτέστιν η Κυριακή που αντικατέστησε για μας τους Χριστιανούς το Σάββατο) είναι η ημέρα κατάπαυσης του Θεού «ἀπό πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ». Είναι όντως ημέρα σιγής και για τον άνθρωπο. Σιγής από τη καθημερινή ζάλη και τον καθημερινό θόρυβο. Όχι ημέρα ραθυμίας και απραξίας. Όμως, όπως η ημέρα αυτή είναι και ημέρα διαρκούς πρόνοιας του Θεού για τον κόσμο, έτσι και για μας τους Χριστιανούς πρέπει να είναι ημέρα αγαθοεργίας. Ημέρα αγάπης και φιλανθρωπίας.

 

π. Ι. Σ.