Πληρώσωμεν τήν δέησιν ἡμῶν τῷ Κυρίῳ.
Ας συμπληρώσουμε την δέηση μας προς τον Κύριο.
Οι παλαιοί, καθώς το είπαµε κι άλλοτε, συνηθίζουν και τους αρέσει, όταν ερµηνεύουν την θεία Λειτουργία, να ανακαλύπτουν πολλούς συµβολισµούς στην ιερή τελετουργία. Εµείς προτιµούµε να την βλέπουµε σαν µια ζωντανή κινούµενη πράξη. Τα σύµβολα βέβαια λένε πολύ περισσότερα από τα πράγµατα, µα πολλές φορές κινδυνεύει να χαθεί η αλήθεια των πραγµάτων µέσα σε αυθαίρετους συµβολισµούς. Ένας όµως από τους παλαιούς δίνει µια γενική εξήγηση της θείας Λειτουργίας, στην οποία κι εµείς θέλουµε να σταθούµε, χωρίς να επιµένουµε σε άλλες συµβολικές ερµηνείες. «Ἡ τῆς θείας ἱερουργίας ἅπασα τελετή αὐτήν ἐκείνην τήν ὅλην οἰκονοµίαν τῆς περί ἡµῶν σωτηριώδους συγκαταβάσεως τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ… διά τῶν ἐν αὐτῇ τελουµένων µυστηρίων… δηλοῖ». Όλη η τελετή της θείας Λειτουργίας, µε όσα γίνονται σ᾿ αυτήν, φανερώνει όλα όσα έκαµε ο αληθινός Θεός και Σωτήρας µας Ιησούς Χριστός για την σωτηρία µας.
Τα τίµια δώρα προσκοµίσθηκαν και είναι τώρα στην αγία Τράπεζα, για την θυσία που πρόκειται να γίνει. Αµέσως λοιπόν ο λειτουργός απευθύνεται προς τον λαό µε δυνατή φωνή· «Πληρώσωµεν τήν δέησιν ἡµῶν τῷ Κυρίῳ», ας συµπληρώσουµε την δέηση µας προς τον Κύριο. Σε όσα παρακαλέσαµε στην Εκτενή Ικεσία έχουµε ακόµα και τα παρακάτω συµπληρωµατικά αιτήµατα. Γιατί ποτέ δεν εξαντλείται η ανάγκη να ζητούµε από τον Θεό, και µάλιστα τώρα µπροστά στο µεγάλο µυστήριο της αναίµακτης Θυσίας. Ο Καβάσιλας εδώ γράφει τα εξής, που πολύ µας κατατοπίζουν για τις συµπληρωµατικές δεήσεις που γίνονται τώρα· «Ὁ δέ ἱερεύς τά µέν δῶρα τίθησι ἐπί τῆς Τραπέζης· αὐτός δέ ὡς ἤδη πρός τῇ τελετῇ γενόµενος καί µέλλων τῆς φρικτῆς ἅπτεσθαι θυσίας, ἔτι ἑαυτόν εὐτρεπίζει… καί οὐχ ἑαυτόν µόνον, ἀλλά καί τό περιεστώς πλῆθος καταρτίζει καί διατίθησι πρός τήν χάριν». Ο λειτουργός ιερέας, πλησιάζοντας στην µεγάλη στιγµή, ετοιµάζει ακόµα πιο πολύ τον εαυτό του και τον λαό.
Αυτό εννοούσαµε, όταν είπαµε πιο πάνω πώς η θεία Λειτουργία είναι µια ζωντανή κινούµενη πράξη. Το βλέποµε τώρα, καθώς και σε όλη την ιερουργία· όλη η σύναξη, ο λειτουργός ιερέας και ο λαός, συναγωνίζονται τρέχοντας να φτάσουν στην µεγάλη στιγµή της θυσίας κι ύστερα της θείας Κοινωνίας. Εκτος από την ευχή του Χερουβικού Ύµνου, που ο ιερέας την λέει µόνο για τον εαυτό του, όλες οι άλλες ευχές και δεήσεις είναι κοινές, και για τον ιερέα και για τον λαό. Καθώς κάπως έτσι γράφει ένας σύγχρονός µας καλός θεολόγος και συγγραφέας, η λατρεία της Εκκλησίας και µάλιστα η θεία Λειτουργία είναι µια πρόσκληση για να συµµετάσχουµε στην επιφάνεια, δηλαδή στην φανέρωση του Θεού. Αυτό θα πει πώς η θεία Λειτουργία δεν είναι µόνο η ιστορία του γεγονότος της θείας οικονοµίας, αλλά και το ίδιο το γεγονός· είναι η ιστορία της σωτηρίας και η ίδια η σωτηρία· είναι η αναγγελία του Λόγου και η ευχαριστιακή παρουσία και πραγµατοποίησή του.
Επτά νέες αιτήσεις συµπληρώνουν τις δεήσεις, που µέχρι τώρα έγιναν στην ιερή τελετή της θείας Λειτουργίας. Η πρώτη δέηση γίνεται για τα τίµια δώρα· «Ὑπέρ τῶν προτεθέντων τιµίων δώρων, τοῦ Κυρίου δεηθῶµεν», ας παρακαλέσουµε για τα τίµια δώρα, που τώρα φέραµε και αφήσαµε στην αγία Τράπεζα. Ακολουθούν υστέρα οι άλλες έξι αιτήσεις µε την σειρά. Ας ζητήσουµε από τον Κύριο, όλη η ηµέρα σήµερα να είναι αληθινά ηµέρα του Θεού, αγία, ειρηνική και αναµάρτητη. Ας ζητήσουµε από τον Κύριο άγγελο ειρήνης, να µας οδηγεί πιστά και να µας φυλάει ψυχικά και σωµατικά. Ας ζητήσουµε από τον Κύριο να συγχωρήσει και να αφήσει τις αµαρτίες και τα σφάλµατά µας. Ας ζητήσουµε από τον Κύριο όσα είναι καλά και συµφέρουν στις ψυχές µας και ειρήνη στον κόσµο. Ας ζητήσουµε από τον Κύριο να περάσουµε τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής µας µε ειρήνη και µετάνοια. Ας ζητήσουµε από τον Κύριο τα τέλη της ζωής µας να είναι χωρίς πόνο, χωρίς ντροπή και ειρηνικά, και να έχουµε καλή απολογία µπροστά στο φοβερό βήµα του Χριστού. Σε κάθε µια αίτηση ο λαός αποκρίνεται· «Παράσχου Κύριε», που θέλει να πει· δώσε µας, Κύριε, αυτό που ζητούµε. Οι έξι αυτές αιτήσεις, που θα τις ακούσουµε τις ίδιες να επαναλαµβάνονται και πιο κάτω στην θεία Λειτουργία, συµπληρώνουν πραγµατικά τις δεήσεις που έγιναν έως τώρα και στην Μεγάλη Συναπτή και στην Εκτενή Ικεσία. Εκείνες, θα λέγαµε, είναι δεήσεις πιο γενικές, που αφορούν στον βίο µας, αυτές εδώ είναι ειδικότερες και αφορούν στην πνευµατική µας ζωή. Πόσο σπουδαίες και αντιπροσωπευτικές για την λατρεία της Εκκλησίας είναι αυτές οι έξι αιτήσεις, φαίνεται από το γεγονός ότι τις ίδιες τις ακούµε δυο φορές στην θεία Λειτουργία.
Θα θέλαµε, αν ήταν τρόπος, να σταθούµε σε κάθε µια αίτηση και να πούµε περισσότερα, µα κρίνουµε πώς είναι καλύτερα να προχωρήσουµε. Μετά το «παραθώµεθα» της τελευταίας δέησης, ο λειτουργός σε χαµηλότερο τόνο λέει την ευχή, γιατί όπως το ξέρουµε µετά τις δεήσεις και τις αιτήσεις είναι πάντα µια ευχή. Τώρα ο λειτουργός «αἰτεῖται εὐπροσδόκητον γενέσθαι τήν προτεθεῖσαν τῷ Θεῷ καί Πατρί θυσίαν», ο Θεός και Πατέρας να δεχθεί την θυσία, για την οποία φέραµε στην αγία Τράπεζα τά τίµια δώρα. «Κύριε ὁ Θεός ὁ Παντοκράτωρ, ὁ µόνος ἅγιος, ὁ δεχόµενος θυσίαν αἰνέσεως παρά τῶν ἐπικαλουµένων σε ἐν ὅλῃ καρδίᾳ, πρόσδεξαι και ἡµῶν τῶν ἁµαρτωλῶν τήν δέησιν καί προσάγαγε τῷ ἁγίῳ σου θυσιαστηρίῳ· καί ἱκάνωσον ἡµᾶς προσενεγκεῖν σοι δῶρά τε καί θυσίας πνευµατικάς ὑπέρ τῶν ἡµετέρων ἁµαρτηµάτων καί τῶν τοῦ λαοῦ ἁγνοηµάτων. Καί καταξίωσον ἡµᾶς εὑρεῖν χάριν ἐνώπιόν σου, τοῦ γενέσθαι σοι εὐπρόσδεκτον τήν θυσίαν ἡµῶν, καί ἐπισκηνῶσαι τό Πνεῦµα τῆς χάριτός σου τό ἀγαθόν ἐφ᾿ ἡµᾶς καί ἐπί τά προκείµενα δῶρα ταῦτα καί ἐπί πάντα τόν λαόν σου».
Κάπως έτσι θα µπορούσαµε να µεταφράσουµε αυτή την ευχή όχι, καθώς λέγεται της προθέσεως, αλλ᾿ ακριβέστερα της Προσκοµιδής· «Κύριε Θεέ Παντοκράτορα, εσύ που µόνος είσαι άγιος και δέχεσαι πνευµατική θυσία απ᾿ όσους σε επικαλούνται µε όλη τους την καρδία, δέξου κι από µας τους αµαρτωλούς την δέηση και φέρ᾿ την στο ουράνιο και άγιο θυσιαστήριό σου· και κάνε µας ικανούς να σου προσφέρουµε δώρα και πνευµατικές θυσίες για τα δικά µας αµαρτήµατα και για του λαού τα αγνοήµατα και αξίωσέ µας να βρούµε χάρη και να σταθούµε µπροστά σου, για να γίνει ευπρόσδεκτη σε σένα η θυσία µας και νά ᾿ρθει και να µείνει σ᾿ εµάς το Άγιο Πνεύµα της χάρης σου, και σε τούτα εδώ τα δώρα και σ᾿ όλο τον λαό σου». Για τέσσερα πράγµατα γίνεται λόγος σ᾿ αυτή την ευχή. Πρώτα ο λειτουργός ιερέας οµολογεί την παντοδυναµία και την αγιότητα του Θεού· ο Θεός είναι ο παντοκράτορας και ο µόνος άγιος. Στον Θεό Πατέρα λοιπόν τώρα απευθύνεται και οµιλεί ο λειτουργός· να δεχθεί την δέηση όλης της σύναξης· να κάµει τους ιερείς ικανούς να λειτουργούν και γι᾿ αυτούς και για τον λαό· και τέλος να γίνει δεκτή µε ευχαρίστηση η θυσία της Εκκλησίας, και το Άγιο Πνεύµα να επισκιάσει και τους λειτουργούς και τα δώρα και όλο τον λαό. Η ευχή καταλήγει στην δοξολογική εκφώνηση προς την Αγία Τριάδα· «Διά τῶν οἰκτιρµῶν τοῦ µονογενοῦς σου Υἱοῦ, µεθ᾿ οὗ εὐλογητός εἶ, σύν τῷ παναγίῳ καί ἀγαθῷ καί ζωοποιῷ σου Πνεύµατι, νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων». Με την αγάπη του για µας και την ευσπλαχνία του µονογενή σου Υιού, που µαζί του και µε το πανάγιο και αγαθό και ζωοποιό σου Πνεύµα είσαι δοξασµένος, τώρα κι πάντα και στους ατελεύτητους αιώνες. Η απάντηση του λαού όπως πάντα είναι το «Αµήν».
Θέλοµε να κλείσουµε την σηµερινή οµιλία µ᾿ ένα σχόλιο στην εκφώνηση της ευχής, σχετικά µε το θείο πρόσωπο και το έργο του Ιησού Χριστού. Όλα όσα ζητάει η σύναξη της Εκκλησίας, όχι µόνο σ᾿ αυτή, αλλά και σε κάθε ευχή, τα ζητάει µε την πίστη και την βέβαιη ελπίδα πώς τα λαβαίνει, πώς η θεία Λειτουργία είναι η αιώνια πραγµατικότητα στο πρόσωπο και το έργο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Εκείνος είναι ο ένας και µόνος µεσίτης «Θεού και ανθρώπων», καθώς γράφει ο Απόστολος, «άνθρωπος Χριστός Ιησούς», που µας προσάγει και µας φέρνει στον Θεό Πατέρα. Η αγάπη του Χριστού για µας και η συµπάθειά του είναι που µας δίει το θάρρος και µας εγγυάται πώς όσα ζητούµε από τον ουράνιο Πατέρα είναι βέβαια και πραγµατικά. Όσα ζητήσαµε στις αιτήσεις για κάθε περίσταση της ζωής µας, όσα τώρα στην ευχή ζητούµε, πλησιάζοντας στην µεγάλη στιγµή της θυσίας, όσα τελευταία παρακαλούµε, για να επισκηνώσει σε όλους το Άγιο Πνεύµα, είναι µια συµπληρωµατική και τελευταία δέηση προς τον Θεό, που αρχίζει ακριβώς µε αυτή την προτροπή του λειτουργού. «Πληρώσωµεν τήν δέησιν ἡµῶν τῷ Κυρίῳ». Αµήν.
† Σ & Κ Δ
